Mistrzowski koncert w Bazylice Leżajskiej
Przedstawiam dzisiaj jednego z wykonawców koncertu, który odbył się 17 lipca 2017 roku w Bazylice OO. Bernardynów w Leżajsku w ramach XXVI Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej. Wystąpili wówczas wyśmienici polscy muzycy: Urszula Kryger – mezzosopran i Bartosz Jakubczak – organy.
Bartosz Jakubczak urodził się w 1977 roku w Sanoku. Naukę muzyki rozpoczynał w Rzeszowie – najpierw w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia im. Fryderyka Chopina w klasie fortepianu Eleonory Pilat, a następnie w Zespole Szkół Muzycznych nr 1 w klasie organów Klemensa Gudela oraz w klasie fortepianu Marii Gudel. W 2001 roku Bartosz Jakubczak ukończył z wyróżnieniem studia w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie organów prof. zw. Andrzeja Chorosińskiego, a w 2003 roku – studia podyplomowe (stypendium im. G. Soltiego) z najwyższym odznaczeniem w Royal Academy of Music w Londynie w klasie prof. Davida Titteringtona. Jest laureatem wielu nagród przyznanych przez tę uczelnię, m.in. Peter le Huray, Whalley Organ Scholarship Award oraz nagrody specjalnej przyznanej przez wybitnego angielskiego organistę Petera Hurforda.
Uczestniczył w kursach mistrzowskich prowadzonych przez: Marie-Claire Alain, Jamesa Davida Christiego, Ulrika Spang-Hanssena, Kei Koito, Susan Landale, Jona Laukvika, Ludgera Lohmanna, Haralda Vogla oraz Wolfgang Zerera. Wziął także udział The McGill Summer Organ Academy w Montrealu.
W 2002 roku otrzymał nagrodę Prix de la Presse podczas konkursu bachowskiego Grand Prix Bach de Lausanne w Szwajcarii. W tym samym roku wystąpił w Royal Festival Hall w Londynie, wykonując światową premierę zadedykowanego mu utworu na organy solo Salve Sancta Facies angielskiego kompozytora Davida Gortona. Był uczestnikiem wielu prestiżowych festiwali w Wielkiej Brytanii, m.in. The Spanish Baroque Music Festival, London Handel Festival, London Bach Festival, Dartington International Summer School, The Spitalfields Festival, London Organ Forum, International Organ Festival at St Albans, a także koncertów w Czechach, Francji, Grecji, Holandii, Irlandii, Niemczech, Polsce, Szwajcarii, Szwecji i na Węgrzech.
W roku akademickim 2003/2004 wykładał w Royal Academy of Music w Londynie w ramach Pidem Organ Fellowship. Bartosz Jakubczak jest regularnie zapraszany do prezentacji wykładów podczas ogólnopolskich sesji naukowych, m.in. przez Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie czy Akademie Muzyczne w Krakowie i Katowicach.
Od 2004 roku pracuje w Katedrze Organów i Klawesynu UMFC, początkowo na stanowisku asystenta, a obecnie adiunkta.
Stopień doktora sztuki muzycznej w dyscyplinie artystycznej instrumentalistyka uzyskał w 2009 roku, na podstawie rozprawy Chorał gregoriański w wybranych utworach organowych Charlesa Tournemire’a. W 2015 roku decyzją Senatu Royal Academy of Music w Londynie, Bartosz Jakubczak otrzymał tytuł honorowego współpracownika Królewskiej Akademii Muzycznej (Associate of the Royal Academy of Music – ARAM). W tym samym roku otrzymał stopień doktora habilitowanego.
Rozmowa z Artystą została zarejestrowana przed koncertem w Leżajsku.
Zofia Stopińska : Proszę, aby Pan przybliżył program dzisiejszego występu, ponieważ program, który organista proponuje zależy głównie od dyspozycji instrumentu.
Bartosz Jakubczak : To prawda. Organy leżajskie posiadają taką dyspozycję, która pozwala na wykonanie dosyć obszernej literatury organowej. Oczywiście najpiękniejszym elementem instrumentu jest ich barokowy prospekt - prawdziwe arcydzieło sztuki. Dzisiejszy koncert rozpocznę Preludium i fugą g-moll Johannesa Brahmsa. Jak wiadomo, Brahms wzorował się na twórczości barokowego mistrza – Jana Sebastiana Bacha. W utworze Brahmsa możemy odnaleźć wyraźne reminiscencje bachowskiego Preludium g-moll BWV 535. Podczas dzisiejszego recitalu usłyszymy również Preludium i fugę G-dur BWV 541 samego Jana Sebastiana Bacha. Dla stylistycznego kontrastu zagram również utwór Mariana Sawy skomponowany w 1981 roku – Partitę Chrystus zmartwychwstan jest. Warto dodać, że ciekawym ogniwem spajającym program koncertu jest liczba „7”. W 2017 roku przypada 120. rocznica śmierci Johannesa Brahmsa (1833 – 1897), 80. rocznica urodzin Mariana Sawy (1937 -2005), 10. rocznica śmierci Petra Ebena, dzisiejszy recital wypada 17 lipca 2017 roku, a ja urodziłem się w 1977 roku.
Kolejnym elementem łączącym program dzisiejszego recitalu są teksty z Księgi Psalmów na których oparte są poszczególne utwory wokalno-organowe. Są to m.in. pieśni z cyklu „Pieśni biblijne” op. 99 Antonina Dvořáka. Z Panią Urszulą Kryger bazujemy na wersji oryginalnej cyklu – przeznaczonej na głos solowy i fortepian. Musiałem rzecz jasna dokonać adaptacji partii fortepianowej na organy. Starałem się przy tym wykorzystać kolorystykę brzmieniową leżajskiego instrumentu. Dvořák skomponował te pieśni będąc w stanach Zjednoczonych pod koniec XIX wieku. Poszczególne utwory utrzymane są w klimacie modlitewnym. Inną kompozycją z dzisiejszego programu zainspirowaną konkretnym tekstem religijnym jest pieśń „Wohl denen” Maxa Regera oparta na Psalmie 119, czy pieśń „Lied der Ruth” Petra Ebena oparta z kolei na fragmencie z Księgi Rut ze Starego Testamentu. Można powiedzieć, że program koncertu jest bardzo zwarty tematycznie.
Z. S. : Nie wszyscy wiedzą, że w Bazylice OO. Bernardynów w Leżajsku na jednym chórze są trzy instrumenty organowe. Pan je bardzo dobrze zna – czy skorzysta Pan z instrumentów znajdujących się w nawach bocznych, czy będzie Pan grał wyłącznie na wielkich organach.
B. J. : Podczas dzisiejszej próby zastanawiałem się nad wykonaniem kompozycji Jana Sebastiana Bacha – Preludium i fugi G-dur, na średnim instrumencie, ale postanowiłem ostatecznie nie psuć pewnej narracji, ciągłości koncertu i ograniczyłem się do głównego instrumentu, zarówno jeśli chodzi o utwory solowe, jak i kameralne.
Z. S. : Organiści mają zazwyczaj wypełnione koncertami wakacje. Pewnie przed Panem także wiele pracy.
B. J. : Owszem. Mam przed sobą ważny koncert w St. John’s Smith Square w Londynie i powoli się do niego przygotowuję. Jeszcze ważniejszym projektem, który mnie czeka, jest przygotowanie się do nagrania wyjątkowej płyty. Takiej płyty nie ma na polskim rynku fonograficznym. CD będzie zawierać utwory skomponowane w XX i XXI wieku na organy i instrumenty perkusyjne. Zaprosiłem do współpracy znakomitego perkusistę - Miłosza Pękalę, pochodzącego z Rzeszowa. Jest on również wykładowcą na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.
Z. S. : Niedawno pytano mnie o tytuł honorowego współpracownika Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie i nie potrafiłam odpowiedzieć wyczerpująco.
B. J. : Chodzi o Associate of the Royal Academy of Music - ARAM. Sprawa jest bardzo prosta. Uczelnia w Londynie dokładnie śledzi artystyczne poczynania swoich absolwentów. Studia podyplomowe w Londynie ukończyłem w 2003 roku, a w 2015 roku Senat Królewskiej Akademii Muzycznej postanowił przyznać mi ten tytuł. Było to dla mnie bardzo miłe zaskoczenie, ponieważ przekonałem się, że to, co robiłem przez te dwanaście lat od momentu ukończenia studiów w Londynie, nie poszło na marne. Przynależność do Akademii przyznawana jest jedynie tym absolwentom uczelni, którzy wyróżnili się w swojej profesji oraz wnieśli znaczący wkład w dziedzinę, którą się zajmują.
Z. S. : Z racji tego, że kiedyś Pan studiował i później wykładał w Royal Academy of Music w Londynie, utrzymuje Pan kontakt z tą uczelnią i jest to także miejsce bliskie Pana sercu.
B. J. : Jak najbardziej. Uważnie przyglądam się wydarzeniom artystycznym w londyńskiej Royal Academy of Music, która jest ważnym ośrodkiem akademickim na światowej mapie muzycznych uczelni.
Z. S. : Spogląda Pan wymownie na zegarek, bo faktycznie zbliża się pora koncertu i dlatego musimy zakończyć dzisiejsze spotkanie, ale mam nadzieję, że będzie niedługo okazja do kolejnej rozmowy.
Z dr hab. Bartoszem Jakubczakiem rozmawiała Zofia Stopińska 17 lipca 2017 roku w Leżajsku.
O wspaniałym przyjęciu programu i wykonawców tego koncertu przez licznie zgromadzoną publiczność, napiszę więcej wkrótce, po rozmowie z Maestrą Urszulą Kryger.
