Z Grzegorzem Manią nie tylko o 6 Rzeszowskiej Jesieni Muzycznej
Wieczorny koncert, który odbył się wczoraj (8 października 2022r.) w kościele oo. Dominikanów zainaugurował 6 Rzeszowską Jesień Muzyczna. Aby przybliżyć Państwu wszystkie wydarzenia tegorocznego festiwalu, przed tym koncertem, poprosiłam o rozmowę pana Grzegorza Manię, znakomitego pianistę, prawnika, współzałożyciela oraz prezesa Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kameralistów, które organizuje Rzeszowską Jesień Muzyczną.
Tegoroczna Jesień Muzyczna zapowiada się bardzo interesująco i kolorowo.
Tak, bardzo kolorowo nie tylko ze względu na otaczającą nas piękną jesienną przyrodę, ale ponieważ udało nam się zorganizować bardzo dużo koncertów, chyba najwięcej z dotychczasowych edycji. Siedem z nich odbędzie się w Rzeszowie i trzy towarzyszące, bo postanowiliśmy „rozlać” festiwal na region, a odbędą się one w Niwiskach, Dzikowcu i w Raniżowie.
Niektórzy muzycy koncertujący w Rzeszowie pojawią się także w tych miejscowościach.
Ponadto artyści wystąpią w bardzo różnych składach i z bardzo różnorodnymi programami. Mam nadzieję, że wszystkie nasze propozycję przypadną Państwu do gustu.
Koncerty w Rzeszowie odbywają się w stałych miejscach – w soboty w kościele oo. Dominikanów, a w niedziele w pobliskim Instytucie Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego. To są Wasi stali partnerzy.
Na szczęście miejsca koncertów są bardzo blisko siebie i nawet gdyby ktoś pomylił miejsca, to nie ma wielkiego problemu, bo godziny są zawsze te same i można po sąsiedzku szybko zmienić miejsce.. Koncerty rozpoczynają się o 19.00 i tylko jeden koncert, który zakończy festiwal 30 października, rozpocznie się o 20.00, po zakończeniu wszystkich mszy u Dominikanów.
Wspomniał Pan o różnorodnych składach, ale trzeba także podkreślić różnorodność wykonywanej muzyki, bo w programach widnieją zarówno utwory Wolfganga Amadeusa Mozarta, jak i zapowiedź pierwszego wykonania utworu twórcy, którego zaliczyć możemy jeszcze do młodego pokolenia muzyków.
Owszem, w Rzeszowie odbędzie się prawykonanie nowego utworu i bardzo się z tego cieszę. Bardzo nam zależy, aby powstała tradycja, że tu jest pewien inkubator twórczości i powstają nowe rzeczy, które tutaj są prezentowane.
W tym roku przedstawimy bardzo specyficzne dzieło fantastycznego wiolonczelisty Marcina Zdunika, który niedawno odkrył w sobie także zew twórczy. W zeszłym roku odbyło się prawykonanie jego Koncertu na wiolonczelę i orkiestrę, natomiast w tym roku mogliśmy skorzystać z programu zamówienie kompozytorskie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, stąd ta nadzwyczajność jednego z koncertów, bo to dzieło jest dołączone do programu. To będzie Kwartet fortepianowy Marcina Zdunika, który już nam przesłał nuty i mogę Państwa zapewnić, że utwór jest bardzo ciekawy.
Marcin wspomniał, że inspiruje się przeszłością i czerpie z potężnego dorobku twórczego i jest to bardzo przyjemna twórczość dla słuchaczy, chociaż jest tam także trochę eksperymentów, bo Marcin patrzy w przyszłość, ale będąc wykonawcą ma świetne wyczucie czego oczekuje publiczność. To będzie bardzo ciekawy Kwartet, ale musimy na niego poczekać bliżej finału, bo do 29 października.
Okrasiliśmy to prawykonanie utworu Marcina Zdunika arcydziełem kameralnym, bo będzie też Kwartet fortepianowy Roberta Schumanna i chyba mało znane Trio na skrzypce, altówkę i fortepian Philippa Scharwenki. My jeszcze – czyli Katarzyna Budnik i ja, w bonusie od siebie dodamy Państwu Fantazję na altówkę i fortepian Zygmunta Stojowskiego.
Zacznijmy jednak od początku, bo rozmawiamy przed pierwszym koncertem, który wykona wspaniałe trio.
Wspaniałe, złożone z instrumentów dętych stroikowych LLLeggiero Woodwind Trio, które u nas już kiedyś gościło w sali kameralnej Filharmonii Podkarpackiej i rozszerzone do kwintetu dętego. Teraz powracają jako Trio ze świetnym programem, bo będzie Divertimento Mozarta, ale będzie także utwór kapitalnego kompozytora Aleksandra Tansmana i usłyszymy również Preludia trzygłosowe Władysława Żeleńskiego. Ten kolorowy program na pewno się publiczności spodoba.
Wspomnę jeszcze, że LLLeggiero Woodwind Trio nagrało dla nas płytę, która ukazała się na początku tego roku, a zespół tworzą: Maksymilian Lipień (obój), Piotr Lato (klarnet), Damian Lipień (fagot).
Natomiast już jutro, czyli 9 października proponujemy Państwu recital wokalny, na scenie sali Instytutu Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego pojawią się Ewa Leszczyńska – sopran i Paweł Popko – fortepian. Wykonają pieśni Obradosa, Ravela, będzie bardzo kolorowo, bo usłyszymy też Siedem Pieśni Karola Szymanowskiego do słów Jamesa Joyce'a. Nawiązujemy w ten sposób do przypadającej w tym roku 140 rocznicy urodzin Karola Szymanowskiego.
Za tydzień czeka nas tylko jeden koncert, ale bardzo interesujący.
Wystąpi niecodzienna formacja kameralna złożona z dwóch akordeonów, na których świetnie grają Alena Budziňáková i Grzegorz Palus. Ten bardzo energetyczny duet, repertuarowo wpisze się w tradycję transkrybowania utworów. Będziemy mogli wysłuchać transkrypcji utworów Bacha, Griega, Ravela i Szymanowskiego.
Duo Accosphere, które tworzą Alena Budziňáková i Grzegorz Palus, to zespół wielokrotnie nagradzany, koncertujący po całym świecie i zapraszam na koncert tego duetu 15 października o 19.00 do kościoła oo. Dominikanów.
14 października Duo Accosphere wystąpi z koncertem towarzyszącym w Raniżowie.
22 i 23 października wystąpią młodzi wykonawcy.
W ten weekend będzie konkursowo dla odmiany, bo w sobotę mamy laureatów II nagrody Międzynarodowego Konkursu Muzyki Polskiej im. Stanisława Moniuszki. Będzie to Kwintofonia w składzie: Jagoda Krawczewska (flet), Jakub Jackowski (obój), Adam Eljasiński (klarnet), Michał Kanawka (waltornia), Rafał Zason (fagot). W wykonaniu tych świetnych muzyków usłyszymy bardzo ciekawy program – mi. in. Kwintet Wojciecha Kilara. Ten koncert odbędzie się w kościele Dominikanów. Natomiast w niedzielę będziemy gościć laureatki VII Międzyuczelnianego Polskiego Konkursu Duetów Instrumentalnych i Wokalnych – fantastyczny duet, który tworzą Justyna Khil (sopran) i Rozalia Kierc (fortepian). Młode artystki wykonają pieśni różnych kompozytorów, a znajdą się wśród nich: Richard. Strauss, Carl Maria von Weber, Karol Szymanowski, Mieczysław Karłowicz i Szymon Laks. Bardzo się cieszę, z tak różnorodnego programu, a szczególnie, że usłyszymy pieśni Laksa, znakomitego polsko-żydowskiego kompozytora. Te młode, zdolne wykonawczynie niedawno z tym programem wystąpiły w Bangkoku.
Koniec października oznacza także zakończenie 6 Rzeszowskiej Jesieni Muzycznej.
W sobotę odbędzie się koncert nadzwyczajny, o którym wiele powiedziałem już na początku rozmowy. Podkreślę tylko, że wystąpią wyśmienici muzycy. Wszystkie osoby grały już w Rzeszowie, chociaż nigdy nie występowały razem: Jakub Jakowicz genialny skrzypek, równie genialna altowiolistka Katarzyna Budnik, nadzwyczajny wiolonczelista Marcin Zdunik i ja będę miał szczęście z nimi wystąpić.
Wykonamy wspólnie Kwartet fortepianowy Roberta Schumanna, nieznane Trio fortepianowe Philippa Scharwenki i będzie premiera światowa Kwartetu fortepianowego Marcina Zdunika. Ten koncert odbędzie się 29 października o 19.00 w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W następnym dniu finiszujemy największą formacją kameralną Extra Sounds Ensemble pod dyrekcją Alicji Śmietany. Będziemy mieli bardzo ciekawy program, bo związany ze świętem, które następuje po tym koncercie i będzie także czas na refleksję . Pojawią się również znane dzieła w transkrypcji Alicji Śmietany. Będzie chwila zadumy, ale też energetycznie. Mam nadzieję, że będzie to wymarzony finał.
Już Pan wspominał, ale warto powtórzyć, że ten koncert odbędzie się 30 października o 20.00 w kościele oo. Dominikanów. Śmiem twierdzić, że muzyka kameralna cieszy się coraz większym powodzeniem. Coraz częściej chcą ją wykonywać muzycy, którzy są znanymi solistami.
Zgadzam się w panią. Mam wrażenie, że to jest także efekt pandemii, bo wiele festiwali i koncertów musiało być odwołanych, wiele orkiestr nie mogło działać, a my byliśmy w stanie obronić nasz festiwal, ponieważ na scenie zasiadało niewiele osób, mogliśmy powrócić do tradycji muzykowania domowego, było nam łatwiej zorganizować nagranie i transmisje naszych koncertów. Paradoksalnie pandemia zbliżyła nas wszystkich – także publiczność z muzykami i upatruję w tym rzeczywiście – nie wiem czy renesansu, ale na pewno większej roli muzyki kameralnej obecnie. Widzę także, że wśród młodych wykonawców nie ma już sztucznej separacji na solo i kameralne granie. To już się kończy, bo muzyk w dzisiejszych czasach musi być bardzo wszechstronny, elastyczny, a poza tym możliwość zagrania z innymi kapitalnymi muzykami każdego z nich wzbogaca i daje wiele przyjemności.
Obserwuję stronę internetową Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kameralistów i oprócz ciekawych projektów koncertowych zauważyłam sporo nowości wydawniczych, w tym płytowych.
Rozrośliśmy się już na tyle, że postanowiliśmy trochę zamieszać na trochę skostniałym rynku wydawniczym w Polsce. Trzeba „przewietrzyć” zastane sytuacje i stworzyć możliwość wydawania płyt za naszym pośrednictwem.
Wydaliśmy już sporo płyt z dotacji i mieliśmy już doświadczenia, wiedzieliśmy jak działać, żeby płyty pojawiały się w dystrybucji, w streamingach, dlatego postanowiliśmy to wykorzystać i otworzyć podwoje naszym członkom. W tym roku planujemy, że przy najbardziej zachowawczych szacunkach skończymy na liczbie 13 nowych płyt. W kolejnym roku myślę, że będzie tego więcej i bardzo się z tego cieszę, bo to nam też pozwala promować muzykę kameralną, promować wykonawców. Możemy później te płyty Państwu prezentować.
W tym roku w Rzeszowie także będzie nasza „akcja lojalnościowa”, że znów jeśli ktoś pojawi się na co najmniej sześciu z siedmiu koncertów, to otrzyma upominek. Mamy ogromną przyjemność robienia prezentów publiczności, a przy okazji możemy też nagrać utwory, które nigdy nie były nagrywane. Postanowiliśmy się rozwinąć w kierunku wydawniczym.
Jak wrócę do domu to natychmiast posłucham płyty, którą trzymam w ręku.
Mam nadzieję, że się spodoba. Z Katarzyną Budnik myśleliśmy o tej płycie od dawna, kiedy tylko usiedliśmy do wspólnego grania Sonaty na altówkę i fortepian op. 147 Dymitra Szostakowicza, którą kompozytor skomponował tuż przed śmiercią. Kilka razy wykonywaliśmy ten utwór podczas różnych koncertów – między innymi graliśmy go też w Rzeszowie. Ta Sonata zawsze wyzwala też wspaniałe interakcje między muzykami na scenie. To są takie wykonania, że pamięta się tylko moment wejścia na scenę i moment zejścia, reszty się nie pamięta, bo jest to tak obłędna muzyka. Mieliśmy też w planie, żeby Szostakowicza zestawić z jego muzycznym i życiowym przyjacielem, polskim kompozytorem, którego historia rzuciła w różne kierunki – z Mieczysławem Weinbergiem. Poszliśmy tradycją sonat brahmsowskich, które skomponowane zostały na klarnet i fortepian, ale z powodzeniem są wykonywane na altówce i pojawiła się Sonata na klarnet op. 28 Mieczysława Weinberga, ale w wersji na altówkę.
Wolę brzmienie klarnetu z sonatach Johannesa Brahmsa, ale gdy Kasia Budnik zaczyna je grać, to zastanawiam się dlaczego ci kompozytorzy kiedykolwiek rozważali klarnet skoro to może tak wspaniale brzmieć na altówce. Słucham Sonaty op. 28 Mieczysława Weinberga w wykonaniu Kasi z ogromną przyjemności, bo brzmi ona tak, jakby Weinberg myślał wyłącznie o altówce.
Postanowiliśmy dwóch muzycznych przyjaciół Weinberga i Szostakowicza zestawić. Mieliśmy pewne momenty zawahania ze względu na sytuację polityczną. Była szeroka dyskusja, czy w ogóle powinniśmy muzykę rosyjską w tej sytuacji promować, ale akurat postać Szostakowicza, została tak boleśnie naznaczona przez osobiste interwencje Stalina, który go złamał i zniszczył tak naprawdę, ze stalinizmem zmagał się także Weinberg i obie te postacie, które zderzyły się z totalitaryzmem, ich życiorysy w upiorny sposób rezonują dzisiaj, kiedy potworna dyktatura powróciła.
Uważamy, że warto pokazać te elementy kultury, które kiedyś opierały się czemuś tak niewyobrażalnemu, co znowu się teraz dzieje.
Zamieściliśmy na płycie Sonatę op. 147 Szostakowicza i być może nie wszystkim się spodoba ta decyzja, ale ta Sonata jest tak fascynująca i tak bardzo pasuje do Sonaty op. 28 Weinberga, że naszym zdaniem, nie dało się inaczej.
Polecamy płyt płytę „Budnik / Mania – Shostakowicz / Weinberg – Viola Sonatas” oraz inne Wasze wydawnictwa i zapraszamy w październikowe weekendowe wieczory na koncerty 6 Rzeszowskiej Jesieni Muzycznej.
W sumie siedem spotkań przed nami. Spotykać się będziemy praktycznie przez cały październik. Bardzo się cieszę, że ten festiwal się rozrósł, bo przez moment było trudno ze środkami na koncerty, ale one w końcu się pojawiły.
Mam nadzieję, że podobnie będzie w przyszłym roku, chociaż wszystkie ceny rosną i to może być jeszcze trudniejszy czas dla kultury. Będziemy robić wszystko, żeby następna edycja na pewno się odbyła.
Na razie cieszymy się z tego, że w tym roku mamy tak różne formacje i bardzo zróżnicowane programy. Dostęp do wszystkich koncertów jest bezpłatny, a dla wszystkich, którzy będą z nami chcieli być na co najmniej sześciu koncertach, mamy upominki w postaci naszych najnowszych płyt.
Zapraszam serdecznie na wszystkie koncerty .
Zofia Stopińska
