Zapraszam Państwa na kolejne spotkanie z cyklu Rozmowy w domu Paderewskiego. Poprosiłam o rozmowę panią Reginę Gowarzewską, która od lat podczas festiwalu Bravo Maestro wprowadza nas w świat wykonywanej muzyki oraz przybliża sylwetki występujących artystów.
Regina Gowarzewska jest absolwentką Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, w klasie prof. Stanisławy Marciniak-Gowarzewskiej. W Operze Śląskiej w Bytomiu zadebiutowała rolą Magdaleny w operze „Rigoletto” Giuseppe Verdiego. Przez szereg lat współpracowała z tą sceną, wykonując role mezzosopranowe. Koncertuje, ale również jest cenionym publicystą, współpracującym ze specjalistycznymi periodykami poświęconymi muzyce oraz współautorem wydawnictw: „Pół wieku Opery Śląskiej”, „Adam Didur z Woli Sękowej” i „Artyści z Zagłębia”, a także autorem publikacji „60 lat Filharmonii Zabrzańskiej”.
Ukończyła studia podyplomowe w Górnośląskiej Wyższej Szkole Handlowej w Katowicach na kierunku public relations. Często pełni funkcję rzecznika prasowego imprez związanych z muzyką, jak choćby Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Michała Spisaka w Dąbrowie Górniczej czy Międzynarodowego Konkursu Wokalistyki Operowej im. Adama Didura w Bytomiu. Wykłada w katowickiej Akademii Muzycznej, prowadząc zajęcia ze specjalistycznej literatury wokalnej.
Dała się też poznać bardziej jako lubiany przez publiczność prelegent i konferansjer, prowadząc koncerty w wielu miastach w kraju i współpracując z licznymi instytucjami kultury. Specjalizuje się również w koncertach edukacyjnych dla dzieci i młodzieży. Pracuje w Filharmonii Śląskiej w Katowicach na stanowisku kierownika biura koncertowego. Została odznaczona medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej.
Już po zakończeniu Festiwalu w Kąśnej Dolnej, dokładnie 8 września 2022 roku Regina Gowarzewska otrzymała Nagrodę Prezydenta Miasta Katowice w dziedzinie kultury.
Kąśnieńska publiczność jest już przyzwyczajona, że podczas festiwalu Bravo Maestro pani Regina Gowarzewska przybliża muzykę i wykonawców koncertów, a ponieważ trwa to już dość długo domyślam się, że jest to dla Pani miejsce szczególne .
Nie wyobrażam sobie końca wakacji bez pobytu w Kąśnej Dolnej, bez przyjazdu na koncerty, bez spotkań z artystami, którzy tutaj przyjeżdżają, bo jednak część ekipy jest stała – szczególnie jeśli chodzi o Maraton Muzyczny i publiczność, którą już znam. Ja tutaj odpoczywam w tej ciszy, w tym spokoju, w tym pięknym otoczeniu. Ja tu po prostu uwielbiam przyjeżdżać.
Odpoczynek łączy Pani z pracą, ponieważ wiadomo, że jak się prowadzi koncert, to trzeba pójść na próbę porozmawiać z artystami i sprawdzić, dokładnie czy podany wcześniej program zostanie wykonany, jaka będzie kolejność utworów…
Nie tylko to. Każdy koncert, to też wiedza, którą chce się przekazać publiczności. Trzeba więc ciągle się uczyć, uzupełniać posiadane wiadomości. Zawsze się trzeba przygotować, żeby nie zawieść publiczności, bo jednak pewien poziom jest wymagany. Praca jest bardzo ważna, ale i tak znajduję siłę, żeby pojechać gdzieś na wycieczkę, pójść na spacer. Kąśna jest wyjątkowym miejscem, w którym można połączyć relaks z pracą.
Wracając jeszcze do prowadzenia koncertów. Osoba, która to robi, jak już Pani wspomniała musi być doskonale przygotowana, ale jednocześnie trzeba zwracać szczególną uwagę na czas zapowiedzi.
Nie potrafię nigdy dokładnie powiedzieć ile moja zapowiedź będzie trwała, ponieważ nigdy nie zapisuję sobie całej zapowiedzi. Zbieram elementy i układam je sobie w głowie. Nigdy więc nie wiem ile moje słowo będzie trwało, ale zawsze się staram, żeby nie trwało za długo.
Podziwiam Panią od lat, ponieważ mówi Pani bardzo interesująco i słowo nie trwa dłużej niż 5 minut.
Tak, bo później już kończy się uwaga słuchaczy. Dlatego staram się to bardzo wyważyć, żeby nie przykryć słowem tego, co jednak jest najważniejszą częścią koncertu – czyli muzyki.
Regina Gowarzewska na scenie Sali Koncertowej Stodoła w Kąśnej Dolnej, fot Kornelia Cygan
Przyjechała Pani do Kąśnej Dolnej niedługo po zakończeniu festiwalu w Krynicy.
Osiem wieczorów na Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy było bardzo ciekawym przeżyciem. Spotkania z artystami, z publicznością miały zupełnie inny klimat niż w Kąśnej Dolnej. Tutaj jest bardziej kameralnie, a tam jest duża sala w Pijalni i więcej publiczności, ale także są to bardzo sympatyczne spotkania z publicznością. Bardzo lubię kontakt z ludźmi i jeżeli ktoś podejdzie do mnie po koncercie, porozmawia, to ja dostaję taki odzew, informację zwrotną. Dowiaduję się jak ludzie odebrali moją pracę i czy trzeba coś zmienić.
Przecież nie stoi się na estradzie i mówi się samemu dla siebie, broń Boże. Wydaje mi się, że mówienie za długo, jest robieniem tego dla siebie. Tymczasem my jesteśmy dla publiczności i trzeba dla niej mówić.
W Kąśnej zawsze prowadzi Pani koncerty sama, ale w Krynicy miała Pani towarzystwo.
To było dla manie bardzo ciekawe doświadczenie, ponieważ ja nigdy nie pracowałam w duecie na estradzie. Zawsze zapowiedź budowałam sobie sama i zawsze byłam od początku do końca odpowiedzialna za swoje słowo. W Krynicy dyrektor Tadeusz Pszonka zaproponował, żebyśmy poprowadzili wieczory festiwalowe razem z Jackiem Jaskułą. Zastanawiałam się czy my się dogramy na estradzie? Czy nastąpi porozumienie?
Od pierwszego momentu, od pierwszej naszej roboczej kawy, kiedy usiedliśmy po śniadaniu, aby popracować nad tym, co będzie się działo wieczorem okazało się, że złapaliśmy porozumienie. Tak dobrze nam się razem pracuje, tak dobrze się czujemy na estradzie razem, że uznałam, iż pomysł dyrektora Tadeusza Pszonki wypalił.
Zdarzają się różne wyzwania przed prowadzącymi koncerty. Nigdy nie zapomnę, jak kilka lat temu, podczas koncertu Muzycznego Festiwalu w Łańcucie prowadziła Pani wywiad z robotem. (śmiech)
Nie mogę zdradzić kulis tego, ale dla mnie to była także przygoda. Współpraca z Teo Tronico, robotem grającym na fortepianie, była wyzwaniem i zabawą muzyczną. Bardzo lubię gdy praca jest wyzwaniem i przygodą, dającą dużo emocji, radości. To powoduje, że człowiek jest coraz bardziej „głodny” tego, co jest przed nim.
Pewnie nie tylko ja podziwiam Panią za to, że mówi Pani pięknym polskim językiem, o który jest coraz trudniej. Wielu prowadzących programy radiowe i telewizyjne powinno się do Pani udać na korepetycje.
To nie przychodzi samo z siebie. To jest praca nad sobą. Oczywiście, że mam za sobą wiele lat doświadczenia jako dziennikarz, ale co ciekawe, ja przede wszystkim w życiu zawodowym byłam dziennikarzem piszącym. Nauczyłam się nie używać nadmiaru słów, bo tekst pisany ma różne ograniczenia. Staram się też dbać, aby poprawna polszczyzna była zachowana, żeby nie popełniać błędów. Bardzo mnie denerwują błędy typu: „wziąść” albo „włanczać” – zawsze każdego poprawię.
Myślę, że ogromną radość daje Pani bardzo częsty kontakt z artystami. Ten kontakt był od pierwszego uderzenia Pani serca, bo jest Pani córką Stanisławy Marciniak-Gowarzewskiej, wybitnej śpiewaczki operowej i pedagoga.
Żyję w środowisku muzycznym od urodzenia. Wychowałam się w nim i bardzo się z tego cieszę. Jak byłam dzieckiem, to dla mnie największa karą było gdy Mama nie chciała mnie zabrać do opery. Była solistą Opery Śląskiej w Bytomiu, a ja uwielbiałam chodzić z nią na próby, na spektakle. To była dla mnie zawsze najpiękniejsza przygoda, bo moje rówieśnice marzyły o tym, żeby być królewnami, móc mieć klejnoty i suknie, a ja szłam do opery i mogłam te klejnoty przymierzyć, założyć i opera była dla mnie bajkowym światem, zarówno za kulisami, jak i na scenie.
Odkąd pamiętam byłam bardzo wrażliwa na muzykę i przebywałam z artystami. Potem nie wyobrażałam sobie innej drogi życiowej niż związek z muzyką i tak się wszystko dalej potoczyło.
Od lat pracuje Pani w Filharmonii Śląskiej imienia Henryka Mikołaja Góreckiego w Katowicach.
Tak, jestem kierownikiem biura koncertowego Filharmonii Śląskiej. Moim obowiązkiem są różne negocjacje, ustalanie repertuaru i potem współpraca z artystami. Oprócz tego zajmuję się pisaniem wniosków grantowych i co roku realizuję moją ukochaną perełkę, czyli festiwal Międzynarodowe Dni Henryka Mikołaja Góreckiego. Tej pracy organizacyjno-menedżerskiej jest bardzo dużo.
Często jeszcze wraca Pani do zawodu dziennikarza.
Wciąż zdarza mi się pisać. Przez szereg lat redagowałam gazetę Opery Śląskiej „Opera Cafe”, a nawet w pewien sposób ją wymyśliłam i mam nadzieję, że po remoncie opery wrócimy do tej gazety, a oprócz tego jeszcze uczę w Akademii Muzycznej w Katowicach, gdzie na Wydziale Wokalno-Aktorskim uczę studentów historii literatury wokalnej. To też jest bardzo ciekawa praca i cieszę się, że mam dobry kontakt ze studentami.
Ma Pani ogromną wiedzę do przekazania, bo przez wiele lat Pani mama była czołową solistką Opery Śląskiej, z którą związani byli najwybitniejsi polscy śpiewacy.
Czasami studenci mówią do mnie – skąd Pani to wie, tego w Internecie nie ma. Odpowiadam wtedy, że nie wiem skąd, ale ta wiedza jest oczywista dla mnie. Ja się wychowywałam w operze, byłam na setkach prób i spektakli oraz koncertów i w ten sposób bardzo dużo się nauczyłam.
Niedawno, dzięki Internetowi śledziłam „Żywieckie suwakowanie”, gdzie Pani także się angażowała.
„Żywieckie suwakowanie” trochę przypadkiem pojawiło się w moim życiu. Mój syn gra na puzonie i chciał jechać na kurs, a ponieważ był jeszcze bardzo młody pojechałam jako jego opiekunka.
Ponieważ organizatorami tej imprezy są moi koledzy, to zaproponowałam im, że mam czas i mogę zapowiadać koncerty. Wspieram Stowarzyszenie organizujące Festiwal. Kilka edycji „Żywieckiego suwakowania” mam już za sobą.
Jest to bardzo ciekawa impreza – kurs dla młodych puzonistów, tubistów i eufonistów. Przyjeżdżają znakomici polscy i zagraniczni pedagodzy. W ciągu dnia odbywają się lekcje, a wieczorami koncerty. Najbardziej spektakularny jest koncert w Amfiteatrze Żywieckim, gdzie w sobotę wieczorem, na estradę wychodzi około 130-tu puzonistów, tubistów i eufonistów, i grają razem w orkiestrze. Są to wszyscy uczestnicy i pedagodzy. Nawet mistrzowie, którzy nie są na całym kursie, ale w sobotę przyjeżdżają, aby pograć w tej dużej orkiestrze dętej.
Proszę mi wierzyć, że kiedy pierwszy raz ich usłyszałam, to miałam wrażenie, że ten Amfiteatr w Żywcu się unosi. Wrażenie jest niesamowite. Ta impreza ma swoją publiczność, która specjalnie przychodzi na występ tej puzonowo-tubowej orkiestry.
Pani życie jest bardzo ciekawe, chociaż mało w nim miejsca na przebywanie w domu.
Może to prawda, ale uwielbiamy z synem podróżować i to jest nasza wielka pasja. W tym roku byliśmy w Pizzie i Lucce, a po Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy, pojechaliśmy na kilka dni do Czorsztyna, aby zwiedzić tereny pienińskie. Lubimy podróżować, zwiedzać, oglądać – wszystko się da pogodzić. Czas wolny bardzo lubię też spędzać domowo, gotować, oglądać z synem filmy i tym podobne.
Od dawna chciałam Panią zapytać o korzenie, bo od najmłodszych lat mieszka Pani na Śląsku, a urodziła się Pani w Sanoku.
Czuję się Ślązaczką, jestem wielką patriotką lokalną i katowiczanką z przekonania. Brat mojej mamy doktor Zenon Marciniak, był anestezjologiem w Sanoku. Tam też mieszkała moja babcia i mama chciała mnie urodzić pod opieką brata. Stąd Sanok jest moim miejscem urodzenia, ale Sanok jest także ważny dla mnie, bo spędzałam tam mnóstwo czasu. Często podczas wakacji, ferii, jak rodzice pracowali, to ja jechałam do babci i spędzałam w Sanoku czas pod opieką babci i wujka. Sanok znam doskonale, ale także często zwiedzałam bieszczadzkie okolice. Często tam powracam także teraz. Chętnie odwiedzam nie tylko Sanok, ale na przykład Tyrawę Solną, Ulucz Baligród czy Jabłonki. Mam tam swoje miejsca, które zawsze muszę odwiedzić, do których zawsze muszę zajrzeć. Dlatego Sanok, pomimo, że nie mam tam już żadnej rodziny, to zawsze jest mi bliski i ważny.
Może też kiedyś porozmawiamy o wielkim śpiewaku Adamie Didurze, który pochodzi z sanockiej ziemi, a po zakończeniu światowej kariery powrócił do Polski i założył Operę Śląską w Bytomiu.
Ponieważ wychowałam się w Operze Śląskiej, to postać Adama Didura ciągle przewijała się w rozmowach artystów. Dla mnie to jest oczywiste, że w dzień Wszystkich Świętych muszę zapalić lampkę u Didura, a moja praca magisterska poświęcona była historii Konkursów Wokalistyki Operowej im. Adama Didura w Bytomiu. Potem stałam się takim trochę „historykiem” tego Konkursu.
Z tymi konkursami jestem też mocno związana, począwszy od tego, że jako małe dziecko losowałam literkę od której zaczynały się przesłuchania na jednym z konkursów, byłam kilkukrotnie rzecznikiem prasowym i zapowiadam przesłuchania w ostatnich kilku konkursach. Towarzyszyłam temu konkursowi także jako dziennikarz, dlatego imię Adama Didura jest mi bardzo bliskie.
Być może niedługo będzie okazja do ponownego spotkania w Kąśnej Dolnej, a może w Rzeszowie, bo dawno w moim mieście Pani nie była.
Mam nadzieję, że tak będzie, bo to są miejsca, do których lubię wracać i sprawia mi to ogromną radość. Nawet jadąc samochodem do Kąśnej z synem rozmawialiśmy, że jakoś tak się ułożyło zawodowo, że często przyjeżdżam w te strony – czyli: Kąśna Dolna, Krynica, Nowy Sącz, Rzeszów.
Najczęściej z tego regionu, oprócz Śląska, otrzymuję zaproszenia i pojawiam się na koncertach. Ten region wrósł w moją pracę, a ja mam nadzieję, że wrosłam w ten region także.
To prawda. Bardzo dziękuję za rozmowę. Mam nadzieję, że niedługo będzie okazja do ponownego spotkania.
Ja również bardzo dziękuję. Do zobaczenia.
Zofia Stopińska
Wykonawcy Maratonu Muzycznego - od lewej: Janusz Wawrowski - skrzypce, Yehuda Prokopowicz - fortepian, Michał Zaborski - altówka, Robert Morawski - fortepian, Karol Marianowski - wiolonczela, Klaudiusz Baran - akordeon / bandoneon, Joanna Monachowicz - obój, Katarzyna Duda - skrzypce, Regina Gowarzewska - słowo o muzyce, fot. Kornelia Cygan
