EPILOG MUZYCZNEGO FESTIWALU W ŁAŃCUCIE

30 września 2022r., piątek, godz. 19:00
SALA BALOWA MUZEUM ZAMKU W ŁAŃCUCIE

ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ
TADEUSZ WOJCIECHOWSKI – dyrygent
CLEMENS WEIGEL – wiolonczela

Stefan Münch – słowo

W programie:
K. Kurpiński – Uwertura do opery Kalmora
C. Saint-Saëns – Koncert wiolonczelowy a – moll nr 1 op. 33
F. Mendelssohn – Bartholdy- IV Symfonia A – dur op. 90

O twórczości teatralnej Karola Kurpińskiego można powiedzieć przede wszystkim, że popularyzowała ona najważniejsze osiągnięcia muzyki europejskiej (od Mozarta do opery wczesnoromantycznej). Kalmora, czyli prawo ojcowskie Amerykanów z librettem Kazimierza Kurpińskiego, wyraźnie ukazuje wpływy Rossiniego. Zbudowana jest w formie sonatowego allegra: powolny, refleksyjny wstęp (Kurpiński zanotował, że melodia oboju jest „prawdziwie amerykańskim śpiewem”) wprowadza dwa tematy (ten drugi jest właśnie rossiniowski), po czy następuje chorałowe przetworzenie i powrót pierwszego tematu, zamiast drugiego pojawia się marszowy motyw z opery, który prowadzi do efektownej kody.

Jak zwykle, koncert na wiolonczelę przynosi piękne, niskie, melancholijne brzmienie instrumentu („jak słodko wiolonczela łka, to Liebesleid Kreislera”, pisał Julian Tuwim). Camille Saint-Saëns stworzył dwa koncerty na ten instrument, są one pełne prawdziwie francuskiej elegancji i finezji, a przy tym świadczą o świetnym opanowaniu kompozytorskiej techniki. Koncert a-moll, wykonany po raz pierwszy w 1873 roku, składa się z trzech ogniw, lecz jest w istocie jednoczęściowy: podkreśla to przewijający się kilkakrotnie triolowy temat pierwszego ogniwa (Allegro non troppo), utrzymanego w formie sonatowej. Środkowy epizod (Allegretto con moto) z menuetowym tematem ma taneczny charakter scherza, zaś w finale do głosu dochodzi zarówno piękna, szeroka kantylena, jak i efektowna technika instrumentu solowego.

 Od dnia prawykonania, którym dyrygował kompozytor, IV Symfonia A-dur zwana „Włoską” jest najpopularniejszym dziełem symfonicznym Mendelssohna, a jej wstęp należy do najsłynniejszych fragmentów w historii muzyki.. Napisał je w wieku 24 lat; zainspirowany podróżą do Włoch postanowił wyrazić wrażenia, jakie zrodziły w nim tamtejsze krajobrazy oraz kultura i mieszkańcy. Napisał o tym później do siostry: „Symfonia włoska czyni wielkie postępy. Będzie to najweselszy utwór, jaki kiedykolwiek napisałem”. W tej niezwykle żywiołowej, tryskającej energią kompozycji ujawnia się typowa dla Mendelssohna faktura orkiestrowa: flety, oboje, klarnety i fagoty tworzą harmoniczne tło dla melodyjnej linii skrzypiec. Otwiera ją radosna część w subdominancie d-moll, którą Mendelssohn usłyszał podczas religijnych procesji w Neapolu. W części drugiej badacze odnajdują albo melodię czeskiej pieśni pielgrzymiej, albo interpretację chorału Es war ein König in Thule Carla Zeltera do wiersza Goethego. W tym Andante con moto oboje, fagoty i altówki prowadzą prostą, balladową melodię ludową, opartą na akompaniamencie wiolonczeli i kontrabasów. Bardziej żywe i jasne epizody podkreślają skupiony charakter tej części.

 Inspiracja poezją Goethego pojawia się także prawdopodobnie w części kolejnej Con moto moderato, wykorzystującej melodię walcową, (tym razem wskazuje się na humorystyczny wiersz Lilis Park). Dzieło zamyka część Saltarello, zatytułowana tak od nazwy skocznego, włoskiego tańca ludowego, którego charakter zostaje oddany przez szybki główny temat.

 TADEUSZ WOJCIECHOWSKI

Ukończył studia w warszawskiej Akademii Muzycznej w klasie wiolonczeli Andrzeja Orkisza i dyrygentury w klasie Stanisława Wisłockiego, a następnie doskonalił swoje umiejętności w zakresie gry na wiolonczeli w paryskim Narodowym Konserwatorium w mistrzowskiej klasie Bernarda Michelina.

 Był laureatem międzynarodowych konkursów wiolonczelowych i dyrygenckich, otrzymując II nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim w Besançon we Francji oraz III nagrodę i Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach.

 Jeszcze w czasie studiów w Paryżu współpracował z takimi zespołami, jak Orchestre de Versaille, Les Musiciens de Paris, Orchestre des Pasdeloup, Orchestre de Colonne i Orchestre de Conservatoire, był także koncertmistrzem Polskiej Orkiestry Kameralnej kierowanej przez Jerzego Maksymiuka, z którą odbył kilka tournées, m.in. po Włoszech, Niemczech i Wielkiej Brytanii oraz dokonał nagrań dla firmy fonograficznej EMI. Równocześnie, od 1976 roku rozpoczął jako dyrygent współpracę z Teatrem Wielkim w Warszawie, która trwała do 1983. W 1982 został zaproszony do Królewskiej Duńskiej Opery w Kopenhadze, gdzie w latach 1983-96 był głównym dyrygentem.

 Występował również w tak prestiżowych teatrach operowych świata, jak Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Teatro La Fenice w Wenecji, Teatro Carlo Felice w Genui, Królewska Opera w Sztokholmie i Królewska Opera w Oslo. W 1994 został dyrektorem Orkiestry i Chóru Polskiego Radia w Krakowie i pełnił tę funkcję do rozwiązania zespołu. Następnie objął funkcję dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie i pełnił ją do 1996. Od 1998 do 2004 był dyrektorem artystycznym Muzycznego Festiwalu w Łańcucie i Filharmonii Rzeszowskiej. W 2002 został również szefem-dyrygentem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Pomorskiej. Ponadto współpracuje z niemal wszystkimi orkiestrami symfonicznymi w Polsce i z Orkiestrą Sinfonia Varsovia. Jest też pierwszym gościnnym dyrygentem Narodowej Opery Łotewskiej w Rydze, stale współpracuje z Teatrem Operowym w Monachium. W latach 2005 – 2008 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Filharmonii Łódzkiej im. A. Rubinsteina.

Występował w wielu krajach, m.in. w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, Luksemburgu, Belgii, Danii, Norwegii, Szwecji, Słowenii, we Włoszech, Turcji, Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Kolumbii i Japonii. Dokonał wielu nagrań dla Polskiego Radia i Radia Duńskiego. Ma w repertuarze czterdzieści dzieł operowych oraz większość światowego repertuaru symfonicznego. W roku 2007 został uhonorowany Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, przyznawanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

                                                                                                Tadeusz Wojciechowski - dyrygent fot. Maciej Grabski

 CLEMENS WEIGEL

Urodzony w Würzburgu, należy do zespołu artystycznego Berlin Ensemble od chwili jego założenia. Rozpoczął studia w Trossingen, następnie kształcił się pod kierunkiem André Navarry w 1987 r. w Wiener Hochschule für Musik und Darstellende Kunst. Po śmierci Navarry, Clemens Weigel kontynuował naukę u Waltera Nothasa w Monachium, gdzie otrzymał dyplom klasy mistrzowskiej w 1994 r. W tym samym roku przyznano mu pierwszą nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Finale Ligure we Włoszech. Jako członek orkiestry „Landesjugendorchester Baden-Württemberg” i „Bundesjugendorchester”, zdobył doświadczenie jako muzyk orkiestrowy. Od 1993 r. Clemens Weigel jest członkiem orkiestry teatru „Staatstheater am Gärtnerplatz” w Monachium. Oprócz pracy jako solista, jest również członkiem dobrze znanego Rodin Quartet, który od lat występuje ze swoją własną serią koncertów muzyki kameralnej w Rezydencji w Monachium.

Clemens Weigel uczy w Wyższej Szkole Muzyki i Teatru w Monachium oraz udziela kursów mistrzowskich na całym świecie. Po tym, jak występował w charakterze solisty z orkiestrami w Chinach, Japonii, Europie oraz Ameryce Południowej i Północnej, z niecierpliwością oczekuje na swój polski debiut w Rzeszowie w 2022 r.

                                                                                     Clemens Weigel - wiolonczela, fot. ze zbiorów Filharmonii Podkarpackiej