Muzyka jest moją największą pasją

        Do największych wydarzeń XXVIII Festiwalu im. Adama Didura w Sanoku zaliczymy z pewnością spektakl opery „Romeo i Julia” Charles’a Gounoda, wystawiony przez Operę Śląską w Bytomiu. Premiera tej opery w macierzystym teatrze odbyła się 27 października 2017 roku, wprowadził ją na bytomską scenę Michał Znaniecki - jeden z najwybitniejszych reżyserów teatralnych i operowych, a kierownikiem muzycznym premiery był Bassem Akiki – dyrygent występujący z wielkim powodzeniem na europejskich scenach muzycznych i Dyrektor Artystyczny Opery Śląskiej w Bytomiu. „Romeo i Julia” została entuzjastycznie przyjęta przez publiczność i doceniona przez znawców.            W marcu br. twórcy i wykonawcy otrzymali trzy „Złote Maski” – Nagrody Teatralne Województwa Śląskiego, a 17 września na Zamku Królewskim w Warszawie, podczas XII Gali rozdania Teatralnych Nagród Muzycznych im. Jana Kiepury, nagrodę odebrała Ewa Majcherczyk w kategorii najlepsza śpiewaczka operowa i Bassem Akiki w kategorii najlepszy dyrygent. Obydwie nagrody dotyczyły opery „Romeo i Julia”.
Nic dziwnego, że w Sanoku dzieło to cieszyło się ogromnym zainteresowaniem, podczas spektaklu wszystkie miejsca były zajęte. Po spektaklu, kiedy publiczność opuściła salę, mogłam zarejestrować rozmowę z Panem Bassemem Akiki.

        Zofia Stopińska: Jestem zachwycona tym, co widziałem i słyszałam przez ostatni trzy godziny. To był wspaniały spektakl. Ponieważ miałam miejsce na balkonie, mogłam obserwować także pracę dyrygenta. Bardzo precyzyjnie i sugestywnie Pan dyrygował. Odnosiłam wrażenie, że muzyka płynęła z Pana serca, poprzez ręce i batutę trafiała do każdego z wykonawców tego przedstawienia i do publiczności.

        Bassem Akiki: Cieszę się bardzo, że pani tak odebrała moją pracę. Dla mnie jest to jeden długi łańcuch: widownia, soliści, balet, chór, orkiestra i dyrygent. To wszystko jest ściśle ze sobą powiązane i jak jedno ogniwo zmienia kształt lub się przerywa – to odbija się to na całości. Może Pani nie zdaje sobie nawet sprawy, jak ważna jest w czasie każdego spektaklu publiczność.

        Opera „Romeo i Julia” realizowana w Operze Śląskiej przyniosła Panu – szefowi muzycznemu, z pewnością wiele satysfakcji.

        - Jestem bardzo zadowolony z tego spektaklu, bo cały zespół włożył wiele pracy, aby go wykonać na wysokim poziomie. Pochwały należą się przede wszystkim Orkiestrze, bo to nie jest łatwa muzyka, a w dodatku trzeba bardzo umiejętnie towarzyszyć wykonawcom, którzy stoją na estradzie. Dużo tu scen intymnych i duetów. Spotkałem się nawet z wypowiedziami, że przez to „Romeo i Julia” jest nudną operą. Przekonała się Pani, że to nieprawda i jeśli wykonanie jest dobre, to nikt się nie nudzi. Trochę przykro, że w Polsce repertuar francuski nie jest dobrze znany, bo dyrektorzy teatrów operowych sięgają ciągle po te same tytuły: jeśli Georges Bizet – to „Carmen”, a jeśli Charles Gounod – to „Faust”, a „Romeo i Julia” bardzo dawno nie była grana i warto było przygotować tę operę. Napisany przez Szekspira wspaniały, nieśmiertelny dramat o miłości i nienawiści, ze wspaniałą muzyką Gounoda, jest dziełem wyjątkowym i pod każdą szerokością geograficzną odbierany tak samo, bo miłość jest jedna. Bohaterowie muszą umrzeć, bo ich rodziny są od wieków zwaśnione. Każdy konflikt źle wpływa na rodziny, większe grupy ludzi, narodowości i państwa, ale tak jak w tej operze – na końcu zwycięża miłość, bo śmierć jest tylko początkiem.

        Współpracę z Operą Śląską w Bytomiu na stanowisku dyrektora artystycznego rozpoczął Pan rok temu i przez cały czas z panem dyrektorem Łukaszem Goikiem włączacie do repertuaru ciekawe, wartościowe pozycje, które nie są często wykonywane.

        - Dodam, że Opera Śląska to pierwszy powojenny teatr operowy, stworzony przez patrona Festiwalu w Sanoku – Adama Didura. Wszyscy wielcy polscy śpiewacy tutaj śpiewali. Oprócz Adama Didura wymienię tylko niektórych: Andrzej Hiolski, Bogdan Paprocki, Wiesław Ochman – wszyscy wywodzą się z Opery Śląskiej. Śląsk – to wyjątkowo bogaty w talenty muzyczne region. Szkoda byłoby stać w miejscu i ciągle bazować na tym samym, bardzo popularnym i wszędzie granym repertuarze. Trzeba szukać oper, które są piękne i nie były w tym teatrze, a często nawet w Polsce, wystawiane. Stąd następna premiera, którą będziemy mieli 20 października i zapraszam na tę operę serdecznie, a będzie to dzieło zatytułowane „Don Desiderio” księcia Józefa Michała Poniatowskiego – polskiego kompozytora i śpiewaka, który jest zapomnianym twórcą. „Don Desiderio” to jest wybitne dzieło w stylu bel canto, czyli preferowany jest piękny śpiew i możemy je stawiać obok oper Donizettiego czy Rossiniego. Ponieważ Poniatowski żył i działał we Włoszech, jego jedyne dzieło operowe jest w języku włoskim. Koniecznie trzeba tę operę pokazać publiczności i to ona z pewnością oceni jej wielką wartość.
O tym, że publiczność potrafi ocenić i docenić nieznany spektakl, przekonałem się przygotowując „Romeo i Julię”. Graliśmy tę operę już wiele razy i na każdym przedstawieniu mamy komplet publiczności. Przychodzi na nasze spektakle nie tylko polska publiczność, bo często słyszę rozmowy w języku angielskim lub niemieckim na widowni i w kuluarach. To jest bardzo miłe.

        Wy także szykujecie się do zagranicznych wyjazdów.

        - Nasz Chór jedzie wkrótce do Paryża i będzie występował w Philharmonie de Paris z Orchestre Philharmonique de Radio France. To będzie duże wydarzenie. Mamy także inne plany związane z występami za granicą.

        Proszę nam powiedzieć o najbliższych planach artystycznych, które związane są przede wszystkim z Operą Śląską, ale jednocześnie bardzo dużo dyryguje Pan w innych miastach Polski i za granicą.

        - Uważam, że dyrygent nie może pracować tylko z jedną orkiestrą bez przerwy. Świat się ciągle rozwija. Doświadczenia, które zdobywam za granicą i w innych ośrodkach muzycznych w Polsce, przenoszę do Opery Śląskiej, ale także wiele się nauczyłem w tej Operze i wykorzystuję tę wiedzę w pracy z innymi zespołami. Wszystko można pogodzić – trzeba tylko wcześniej zaplanować.
Często bywa tak, że nie mam dla siebie czasu, ale szczerze mówiąc, nie potrzebuję go, bo muzyka jest moją największą pasją.
Rozmawiamy po spektaklu, jest już dosyć późno, a ja dzisiaj jeszcze jadę do Warszawy, jutro porannym samolotem lecę do Brukseli, poprowadzę tam trzy spektakle i wracam do Opery Śląskiej.
Mam wszystko dokładnie zaplanowane – czas na odpoczynek, czas przygotowań i czas na pracę. To jest bardzo ważne, bo świat wprost pędzi naprzód i nie można stać w miejscu, czy nawet zwalniać tempo – trzeba rozwijać się razem w takim tempie, jak wszystko dokoła.

        Należałoby jeszcze powiedzieć o tym, że ma Pan w repertuarze dużo dzieł minionych epok, ale równocześnie często dyryguje Pan także nowymi utworami.

        - Zacząłem karierę od nowej muzyki i często dyryguję dziełami, które powstały w XXI wieku. Niedługo, bo w marcu 2019 roku w Théȃtre Royal de la Monnaie, poprowadzę światową prapremierę opery „Frankenstein” – amerykańskiego kompozytora Marc’a Grey, reżyseruje La Fura dels Baus. Partytura już jest gotowa, opera jest piękna i cieszę się, że powstają nowe dzieła operowe i mogę brać udział w ich wykonywaniu. To najlepszy dowód na to, że opera jest nieśmiertelnym gatunkiem muzyki.

        Powiedział Pan, że muzyka jest największą Pana pasją, a podobno kiedy miał Pan kilkanaście lat, poważnie Pan myślał o medycynie.

        - To były raczej marzenia rodziców, którzy chcieli, abym został lekarzem. Na szczęście postawiłem na swoim i zostałem muzykiem. Miałem możliwość studiować w Polsce – najpierw na Wydziale Twórczości, Interpretacji i Edukacji Muzycznej w Akademii Muzycznej w Krakowie oraz studia magisterskie dyrygentury symfonicznej i operowej w Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Jako dyrygent zacząłem pracę w Operze Wrocławskiej, później w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej, a teraz jestem związany z Operą Śląską. Bardzo się cieszę, że tak toczy się moja droga zawodowa.

        Mam nadzieję, że z dobrymi wrażeniami wyjeżdża Pan z Sanoka.

        - Z bardzo dobrymi wrażeniami. Publiczność była świetna, przez cały czas czułem jej energię i dzięki temu świetnie nam się pracowało. Jestem bardzo zadowolony z tego spektaklu. Występ w Sanoku był dla mnie nowym, ważnym doświadczeniem.

        Pragnę jeszcze pogratulować Panu otrzymanej niedawno Teatralnej Nagrody Muzycznej im. Jana Kiepury w kategorii najlepszy dyrygent.

        - Bardzo dziękuję. Chcę podkreślić, że to jest także nagroda dla orkiestry i dla całego zespołu za przygotowanie i realizację opery „Romeo i Julia”. Trzeba pamiętać, że dyrygent nie brzmi bez zespołu. Cieszę się, że nasza praca jest daje wymierne efekty, że ten zespół się rozwija i ja rozwijam się razem z nim.

        Dziękuję Panu za poświęcony mi czas.

        - Ja również dziękuję za spotkanie i jeszcze raz zapraszam 20 października do Opery Śląskiej na premierę opery „Don Desiderio” Józefa Michała Poniatowskiego. Do zobaczenia.

Z Bassemem Akiki – wybitnym dyrygentem młodego pokolenia rozmawiała Zofia Stopińska 25 września 2018 roku w Sanoku.