Reminiscencje – 30 lat Centrum Paderewskiego

          Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej świętuje w tym roku 30 lecie działalności. Ten jubileuszu był dla pana Łukasza Gaja i jego pracowników pretekstem do przygotowania m. in. wspaniałej płyty CD zatytułowanej „Reminiscencje. 30 lat Centrum Paderewskiego”.
           Pozwolę sobie zacytować słowa napisane przez dyrektora Łukasza Gaja, zamieszczone we wstępie do książeczki dołączonej do płyty: „Reminiscencje to historia trzech dekad działalności instytucji, opowiedziana przez związanych z nią znakomitych polskich artystów. Niemal wszyscy występujący na płycie muzycy koncertowali w Kąśnej wielokrotnie, stając się integralną częścią sztandarowych festiwali. Piotr Pławner, Mariusz Patyra, Tomasz Strahl, Robert Morawski i Klaudiusz Baran to nie tylko doskonali instrumentaliści, ale także przyjaciele Centrum Paderewskiego, którzy zawsze z życzliwością i aprobatą reagowali na nasze artystyczne pomysły – nawet te karkołomne”.
Płytę nagraną w polskim domu Ignacego Jana Paderewskiego i zarazem jedynej jego na świecie posiadłości, która się zachowała, rozpoczyna przepiękna Melodia op. 8 nr 3 w wykonaniu Tomasza Strahla, jednego z najwybitniejszych polskich wiolonczelistów, i wyśmienitego pianisty Roberta Morawskiego.
Melodia to jeden z pięciu utworów ze zbioru „Chants du voyageur” op. 8 skomponowanych przez Paderewskiego na fortepian. Tomasz Strahl wyjaśnia, skąd pochodzi opracowanie:
„Kiedy miałem dziesięć lat Melodię Ignacego Jana Paderewskiego wybrał dla mnie mój tata i opracował na wiolonczelę. Dopiero po jego śmierci, robiąc porządki w papierach, odnalazłem ten utwór, i teraz często go grywam... Jest piękny, arcypolski i świetnie brzmi na „cello”!”.
Ci sami artyści grają rewelacyjnie również drugi utwór, a Tomasz Strahl napisał o nim tak: „Bardzo lubię wykonywać Pezzo Capriccioso Piotra Czajkowskiego – to hit wirtuozerii – obowiązkowy na konkursie imienia Piotra Czajkowskiego w Moskwie. Łączy patos, głębię i wirtuozerię. Zawiera głębokie treści niezapisane w nutach...”.
Warto nadmienić, że występy Tomasza Strahla w Kąśnej Dolnej są gorąco oklaskiwane od 1996 roku, bowiem wtedy odbył się pierwszy festiwal Bravo Maestro.
W trzecim utworze zachwyci nas swoją maestrią, wykonując Taniec orientalny nr 2 Enrique Granadosa, wspaniały, niezwykle wszechstronny akordeonista Klaudiusz Baran, który tak uzasadnia wybór tego utworu:
„Muzyka jest dla mnie przekazywaniem emocji, nastrojów, komunikacją uczuć, a niekiedy odzwierciedleniem ludzkiej duszy. Te najczystsze emocje, wyraziste i nieskażone zawarte są w muzyce, która czerpie z życia, tradycji, natury. Pełno ich w twórczości kompozytorów hiszpańskich, gdzie południowy temperament przyprawiony był kombinacją wielu iberyjskich kultur. Być może w mojej krwi płynie jakaś ich cząstka, bowiem czuję, że jest mi szczególnie bliska. Chcąc podzielić się tym niezwykłym sentymentem, wybrałem Taniec orientalny nr 2 Enrique Granadosa, oryginalnie przeznaczony na fortepian, który w wersji na akordeon lśni całkiem nowym blaskiem”.
Klaudiusz Baran wystąpił po raz pierwszy w Kąśnej Dolnej w 2002 roku i od razu Centrum Paderewskiego stało się dla Artysty miejscem szczególnym, ale wkrótce przestał się tutaj czuć jak gość i uważa, że to stolica polskiej kameralistyki.
W kolejnym (czwartym) utworze albumu podziwiamy wspaniałą grę Piotra Pławnera, należącego do najwybitniejszych i najbardziej kreatywnych skrzypków swojej generacji, który tak pisze o zamieszczonym w jego wykonaniu, z towarzyszeniem Roberta Morawskiego, utworze:
„Wybór Scherza Johannesa Brahmsa nie jest dla mnie przypadkowy. Utwór został napisany przez młodego kompozytora, a ja wprowadziłem go do mojego repertuaru w wieku siedemnastu lat. Scherzo jest źródłem niesamowitej energii towarzyszącej mi w trakcie publicznego wykonywania tego utworu.
W nawiązaniu do tego, że Bravo Maestro w Kąśnej Dolnej, w którym miałem przyjemność uczestniczyć, jest festiwalem muzyki kameralnej, wybór Scherza był dla mnie jak najbardziej logiczny i oczywisty”.
Warto dodać, że Piotr Pławner po raz pierwszy wystąpił w tym magicznym miejscu w 2005 roku.
Na płycie nagranej w jedynym na świecie zachowanym domu Ignacego Jana Paderewskiego, nie mogło zabraknąć utworu Fryderyka Chopina, bowiem utwory Chopina często zamieszczał w programach swoich koncertów. Zachowały się także nagrania, a o tym, jak Paderewski interpretował Chopina w ostatnich latach życia, możemy się przekonać choćby oglądając nakręcony w 1937 roku film zatytułowany „Sonata księżycowa”, w którym znajdziemy fragment recitalu artysty.
Na płycie Reminiscencje zamieszczony został Polonez A-dur op. 40 nr 1 Fryderyka Chopina w kreacji znakomitego pianisty Roberta Morawskiego, który swój wybór uzasadnia krótko:
„Chyba nie ma drugiego takiego utworu w polskiej muzyce, który tak jednoznacznie mógłby stanąć obok Mazurka Dąbrowskiego, jak Polonez A-dur Fryderyka Chopina. Na dźwięk którego publiczność wstaje. Który słysząc – mówię: Polska. Który od dziecka marzyłem, by zagrać, a wreszcie teraz w Kąśnej Dolnej mogę nagrać”.
Robert Morawski jest często oklaskiwany jako kameralista i solista przez publiczność festiwali organizowanych w Kąśnej Dolnej od 2007 roku. Za każdym razem zachwyca się magią tego miejsca, patronem Janem Ignacym, jego muzyką, oraz gościnnością gospodarzy.
Z pewnością zachwycą się Państwo dwoma cudownymi utworami dobrze znanymi nie tylko melomanom, a są to: Kaprys nr 24 Niccolo Paganiniego i Czardasz Vittorio Montiego w wykonaniu rewelacyjnego skrzypka Mariusza Patyry, pierwszego Polaka, który wygrał Premio Niccolo Paganini w Genui w 2001 roku i zdobył nagrodę specjalną za najlepsze wykonanie kaprysów wielkiego wirtuoza.
Mariusz Patyra pojawił się po raz pierwszy w Kąśnej Dolnej w ubiegłym roku na festiwalu Bravo Maestro i możne powiedzieć, że „pierwszym pociągnięciem smyczka” zdobył serca publiczności. Wiele osób bezpośrednio po koncercie pytało, kiedy wystąpi po raz kolejny. Oto jak Mariusz Patyra uzasadnił wybór utworów na płytę:
„Kaprys nr 24 Niccolo Paganiniego to jedno z najwspanialszych dzieł, jakie zostały napisane. Marzenie wielu muzyków-wykonawców. To również obiekt fascynacji kompozytorów, a dla mnie nieśmiertelny i towarzyszący mi przez całe życie „przyjaciel”. To kamień milowy na mojej drodze artystycznej.
„Czardasz” Vittorio Montiego to efektowny i bardzo wdzięczny utwór, zawsze entuzjastycznie przyjmowany przez publiczność. Dla mnie piękne wspomnienie mojej przyjaźni ze Zbigniewem Wodeckim. To właśnie z Nim wykonałem ten utwór po raz pierwszy w Operze Leśnej w Sopocie”. W drugim utworze Mariuszowi Patyrze towarzyszy jego Kwintet Smyczkowy w składzie: Paulina Burczyńska – skrzypce, Kinga Politowska – skrzypce, Anastazja Ziemkowska – altówka, Klaudia Marzec – wiolonczela, Piotr Mocarski – kontrabas.
Album zamykają Bagatele op. 47 Antonína Dvořaka. Jest ich w sumie pięć w kolejności: Allegretto scherzando, Tempo di minuetto. Grazioso, Allegretto scherzando, Canon. Andante con moto, Poco allegro.
Wykonawcami są: Piotr Pławner – skrzypce, Mariusz Patyra – skrzypce, Tomasz Strahl – wiolonczela i Klaudiusz Baran – akordeon, który uzasadnia wybór tego utworu tak:
„Wybór Bagatel, kompozycji Antonina Dvořaka, jest ściśle związany z festiwalem Bravo Maestro, w trakcie którego miałem okazję wykonać je wielokrotnie, a za każdym razem na wyraźne życzenie melomanów!
Osobiście podzielam ich zachwyt tą barwną kompozycją, która mieni się feerią barw i nastrojów. Choć jej generalny przekaz jest pełen optymizmu, to nie jest pozbawiona charakterystycznego dla naszych południowych sąsiadów dystansu do otaczającej nas rzeczywistości – nuty zadumy i melancholii. W całości formy dominuje jednak nastrój żartu, wdzięk, gracja i poczucie humoru.
Co ciekawe kompozycja ta, pomimo że chętnie sięgają po nią pianiści, oryginalnie przeznaczona jest na dwoje skrzypiec, wiolonczelę i... harmonium – instrument będący w pewnym sensie protoplastą dzisiejszego akordeonu, a to z racji zastosowania tego samego źródła dźwięku, czyli stroika przelotowego. Współczesny akordeon koncertowy dysponuje bogatymi możliwościami kształtowania dźwięku, co najmniej jak instrumenty smyczkowe. Czy wyobraźnia muzyczna Dvořaka wyprzedzała swoje czasy? Kto wie? Przekonają się Państwo sami”.
Album Reminiscencje. 30 lat Centrum Paderewskiego mieni się różnymi barwami klasycznej muzyki kameralnej, przeznaczonej dla szerokiego grona publiczności. Każdy, kto słucha tej przepięknej muzyki, nie ma wątpliwości, że są to mistrzowskie kreacje na najwyższym poziomie.
Zachęcam do odwiedzenia strony internetowej Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej. Mogą Państwo wysłuchać całego krążka online, znaleźć informacje o historii i działalności tej instytucji, ale ogromną przyjemność sprawi każdemu sięgnięcie po album, wysłuchanie nagrań na dobrym sprzęcie w domu oraz zapoznanie się z informacjami o wykonawcach, którzy uczestniczyli w tym nagraniu, i o historii Centrum Paderewskiego. Jest to przepiękne, bardzo starannie opracowane wydawnictwo. To doskonała wizytówka dla wszystkich twórców tego albumu.

Zofia Stopińska

"Reminiscencie. 30 lat Centrum Paderewskiego"

Ignacy Jan Paderewski (1860-1941)
1. Melodia op. 8 nr 3 | 5:17

Piotr Czajkowski (1840-1893)
2. Pezzo capriccioso op. 62 | 6:41

Enrique Granados (1867-1916)
3. Taniec orientalny nr 2 | 4:30

Johannes Brahms (1833-1897)
4. Scherzo z Sonaty FAE | 5:52

Fryderyk Chopin (1810-1849)
5. Polonez A-dur op. 40 nr 1

Niccolò Paganini (1782-1840)
6. Kaprys nr 24 | 4:26

Vittorio Monti (1868-1922)
7. Czardasz | 4:54

Antonín Dvořák (1841-1904)
Bagatele op. 47
8. Allegretto scherzando | 2:46
9. Tempo di minuetto. Grazioso | 2:36
10. Allegretto scherzando | 2:48
11. Canon. Andante con moto | 3:10
12. Poco allegro | 4:21

Total time | 52:53

Piotr Pławner – skrzypce | 4, 8-12
Mariusz Patyra – skrzypce | 6-12
Tomasz Strahl – wiolonczela | 1-2, 8-12
Klaudiusz Baran – akordeon | 3, 8-12
Robert Morawski – fortepian | 1-2, 4-5

Mariusz Patyra Quintet | 7
Paulina Burczyńska – skrzypce
Kinga Politowska – skrzypce
Anastazja Ziemkowska – altówka
Klaudia Marzec – wiolonczela
Piotr Mocarski – kontrabas

Nagranie zrealizowano w Sali Koncertowej Stodole w Kąśnej Dolnej

Reżyseria nagrania | Małgorzata Polańska, Marcin Domżał, Michał Szostakowski
Montaż | Marcin Domżał, Michał Szostakowski
Mastering | Marcin Domżał
Strojenie fortepianu | Michał Twardy
Projekt graficzny | Piotr Barszczowski
Fotografie | Stanisław Janik, Łukasz Olszewski, Kornelia Cygan
Skład tekstu | Rafał Dymerski, Łukasz Olszewski
Redakcja | Marcin Targoński

2019 DUX Recording Producers, Morskie Oko 2, 02-511 Warszawa | DUX 1649