24 marca 2023r., piątek, godz. 19:00, sala koncertowa Filharmonii Podkarpackiej
Koncert organizowany w ramach obchodów NARODOWEGO DNIA PAMIĘCI POLAKÓW RATUJĄCYCH ŻYDÓW POD OKUPACJĄ NIEMIECKĄ
ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARONII PODKARPACKIEJ
TOMASZ CHMIEL – dyrygent
KATARZYNA OLEŚ – BLACHA – sopran
ROMAN REINER- skrzypce
W programie:
M. Bruch – Kol Nidrei op. 47
E. Bloch – Nigun z cyklu „Baal Shem”
J. Williams – Trzy utwory z muzyki do filmu „Lista Schindlera”
H. M. Górecki – III Symfonia Pieśni żałosnych
Trzy pierwsze utwory zapowiadane w programie mają związek z żydowską tożsamością kulturową. Kol Nidrei (1880), to drugi obok I Koncertu skrzypcowego g- moll, najczęściej wykonywany utwór niemieckiego kompozytora – Maxa Brucha (1838 – 1920). Dzieło oparte na melodiach hebrajskich zostało napisane dla żydowskiej społeczności Liverpoolu, w czasie, kiedy Bruch piastował stanowisko pierwszego dyrygenta Liverpool Philharmonic Orchestra. Nigun, druga część z cyklu „Baal Shem – trzy obrazy z życia chasydów” (1923), to kompozycja Ernsta Blocha (1880 – 1959) – amerykańskiego kompozytora żydowskiego pochodzenia. Utwór został zainspirowany postacią Izraela Ben Eliezera, zwanego Baal Szem Tow (Mistrza Świętego Imienia) – jednego z twórców chasydyzmu na dawnych ziemiach polskich. Pierwszą część koncertu zamykać będą nastrojowe utwory Johna Williamsa (ur. 1932), pochodzące z nagrodzonego Oscarami filmu Stevena Spielberga – „Lista Schindlera” (1993).
„Rozmową twórcy z odbiorcą” – wkraczającą w obszary sacrum będzie „III Symfonia Pieśni żałosnych” op. 36 (1976) Henryka Mikołaja Góreckiego (1933 – 2010). To muzyka bardzo intymna, ascetyczna w środkach wyrazu, ale głęboko poruszająca i żarliwością uczuć. Dzieło napisane na orkiestrę symfoniczną i głos sopranowy składa się z trzech pieśni – lamentów. Skrajne części są obrazem cierpienia matki po stracie dziecka, a środkowa, to modlitwa więźniarki zapisana na ścianie jednej z gestapowskich katowni „Palace” w Zakopanem. „ III Symfonia Pieśni żałosnych” przyniosła Góreckiemu międzynarodową sławę i okrzyknięta został arcydziełem muzyki symfonicznej XX wieku.
Tomasz Chmiel – dyrygent, pianista, aranżer.
Pochodzi z Rzeszowa, gdzie ukończył z wyróżnieniem klasę fortepianu w Państwowym Liceum Muzycznym. Absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie dyrygentury prof. Jerzego Katlewicza oraz w klasie fortepianu prof. Marka Koziaka. Oba kierunki ukończył z wyróżnieniem. Związany z macierzystą uczelnią, pracuje na stanowisku adiunkta. W roku 2013 uzyskał tytuł naukowy doktora habilitowanego.
Dwukrotny stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki, wyróżniony Stypendium Twórczym Miasta Krakowa. Laureat I nagrody w I Ogólnopolskim Przeglądzie Młodych Dyrygentów im. Witolda Lutosławskiego w Białymstoku. Wielokrotny uczestnik seminariów Helmutha Rillinga Akademii Bachowskiej w Stuttgarcie, a także kursów mistrzowskich w Salzburgu oraz Południowej Irlandii. Dyrygent gościnny Filharmonii Krakowskiej, Rzeszowskiej, Częstochowskiej, Dolnośląskiej, Szczecińskiej, NOSPR. Współpracuje z Operą Krakowską. Przez lata związany z Teatrem Muzycznym w Lublinie, Krakowską Operą Kameralną. Szef Krakowskiej Młodej Filharmonii, z którą zdobył I miejsce w I Ogólnopolskim Konkursie Orkiestr Szkół Muzycznych II Stopnia. Poza krajem koncertował w Szwecji, Francji, Niemczech, Holandii, Belgii oraz w Korei Płd.
Szczególną uwagę poświęca muzyce polskiej. Opracował z rękopisu głosy orkiestrowe i wykonał zapomnianą I Symfonię Artura Malawskiego. Zinstrumentował na orkiestrę symfoniczną cykl pieśni Chopina, Karłowicza, a także polskie piosenki przedwojenne, pieśni patriotyczne, kolędy, pieśni maryjne. Opracował wykonawczo Koncert Fortepianowy T. Leszetyckiego – większość tych opracowań została nagrana i wydana na płytach. Na potrzeby orkiestr kameralnych opracował również opery Don Pasquale, Napój miłosny G. Donizettiego, Torreador L. Adama, Krakowiacy i Górale J. Stefaniego, Spiskowcy F. Schuberta, operetkę Wesoła Wdówka F. Lehara. Z wielką pasją aranżuje muzykę filmową.
Katarzyna Oleś – Blacha
Artysta muzyk, sopran koloraturowy. W 2001 r. ukończyła z wyróżnieniem Wydział Wokalno – Aktorski Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie prof. Wojciecha Jana Śmietany. Laureatka wielu krajowych i międzynarodowych konkursów i festiwali m. in. w 2010 r. otrzymała III nagrodę w kategorii głosów żeńskich na VII Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Stanisława Moniuszki w Warszawie, a w 2012 roku została uhonorowana Teatralną Nagrodą Muzyczną im. Jana Kiepury w kategorii „Najlepsza śpiewaczka”. W lipcu 2014 roku została Laureatką nagrody: „Ars Quaerendi” za wybitne działania na rzecz promocji kultury. Solistka Opery Krakowskiej, gdzie po raz pierwszy wystąpiła w 2001 r. w partii Królowej Nocy w „Czarodziejskim flecie” Mozarta. Za szczególnie ważne w dorobku artystki należy uznać role: Rozyna („Cyrulik sewilski” Rossiniego), Gilda („Rigoletto” Verdiego), Roksana („Król Roger” Szymanowskiego), Fiorilla („Turek we Włoszech” Rossiniego), Zerbinetta („Ariadna na Naksos” R.Straussa), Violetta („La Traviata” G. Verdiego), Olimpia, Antonia, Giulietta, Stella („Opowieści Hoffmanna” J.Offenbacha), Norma („Norma” V.Belliniego), Anna („Anna Bolena” G.Donizettiego) oraz najczęściej wykonywana przez nią partia Królowej Nocy („Czarodziejski flet” Mozarta). Partią Łucji („Lucia di Lammermoor” G.Donizettiego) debiutowała w Operze Narodowej w Warszawie. Współpracuje z licznymi teatrami operowymi, filharmoniami oraz innymi instytucjami kulturalnymi w Polsce i zagranicą. Z zespołami Oper w Bydgoszczy, Łodzi, Gdańsku, Szczecinie odbyła kilkakrotnie tournée po Austrii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemczech i Szwajcarii, goszcząc w takich salach, jak: Festspiel und Kongresshaus w Bregenz, Theater am Aegi w Hannoverze, Philharmonie w Berlinie, Philharmonie w Monachium, Gewandhaus w Lipsku, Rotterdamse Schouwburg w Rotterdamie. Artystka ma w swoim bogatym dorobku ponad 40 pierwszoplanowych ról operowych, operetkowych i musicalowych, które prezentowała w 50 różnych realizacjach premierowych, festiwalowych oraz repertuarowych wielu teatrów operowych w Polsce i zagranicą.
W kręgu zainteresowań artystycznych Katarzyny Oleś – Blacha znajduje się również muzyka oratoryjno – kantatowa i kameralna. Dowodem na to są liczne koncerty (m.in. Kraków, Warszawa, Wrocław, Szczecin, Katowice, Stuttgart, Wolfsburg, Innsbruck, Linz, Hannover, Berlin, Monachium, Regensburg, Fulda, Graz, Strasburg, Szanghaj, Al Kuwait). Dokonała szeregu nagrań płytowych i archiwalnych dla potrzeb Radia i Telewizji, w tym w 2005 r. niezwykle rzadko wykonywanego „Koncertu na sopran i orkiestrę” Z. Kasserna, który wielokrotnie prezentowano na antenie polskich rozgłośni. Ze szczególnie ciepłym przyjęciem słuchaczy i krytyki spotkał się album artystki „Per due Donne” (DUX 1351) oraz pierwsze płytowe wydanie ostatniej opery Stanisława Moniuszki „Beata” (DUX 1531). Pedagog Akademii Muzycznej w Krakowie. Prowadzi klasę śpiewu solowego. We wrześniu 2006 roku uzyskała stopień doktora w dziedzinie sztuk muzycznych – wokalistyki, następnie w lipcu 2014 roku stopień doktora habilitowanego. W kwietniu 2021 roku został jej nadany tytuł profesora sztuki. Prowadzi warsztaty wokalne oraz kursy mistrzowskie dla młodzieży oraz młodych adeptów wokalistyki.
Katarzyna Oleś-Blacha - sopran, fot. Piotr Suchodolski
Roman Reiner
Urodzony w Krakowie. Tu przechodzi wszystkie szczeble edukacji muzycznej, kończąc w 1979 r. Akademię Muzyczną w klasie światowej sławy pedagoga i skrzypaczki, profesor Eugenii Umińskiej i otrzymuje dyplom tej uczelni z wyróżnieniem (w ramach programu dyplomowego wykonał m. in. Koncert skrzypcowy D - dur L .v. Beethovena towarzyszeniem orkiestry Filharmonii Krakowskiej).
W latach szkolnych uczestniczył wielokrotnie w Ogólnopolskich Przesłuchaniach Młodych Skrzypków, zajmując wysokie lokaty. W 1974 r. został współlaureatem I nagrody i złotego medalu na Międzynarodowym Konkursie Orkiestr Młodzieżowych pod patronatem Herberta von Karajana w Berlinie Zachodnim, występując w koncercie finałowym Konkursu pod batutą samego patrona.
Jest laureatem I Ogólnopolskiego Konkursu Skrzypcowego im. Z. Jahnkego (Poznań 1976),
VI Międzyuczelnianego Konkursu Muzyki Kameralnej (III nagroda) w Łodzi (1977), Włocławskiego Kwietnia Muzycznego (1978) oraz nagrody MKiS (1979).
Jest dwukrotnym półfinalistą Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. A. Curci w Neapolu (1979 i 1981). Uczestniczył wielokrotnie w szeregu krajowych i zagranicznych (Czechy, Niemcy, Dania, Belgia) festiwali muzycznych. Dokonał nagrań dla Polskiej TV (m.in. jako solista zespołu „Capellae Cracoviensis”), Polskiego Radia, Niemieckiego Radia, głównego programu telewizji niemieckiej (ZDF), II programu TV niemieckiej oraz TVP Kraków. W 1991 r. został zaproszony do udziału w Krakowskim Sympozjum KBWE n/t dziedzictwa kultury.
Koncertuje wspólnie z wybitnymi artystami polskimi i zagranicznymi. Jako solista koncertów symfonicznych i kameralnych występował w wielu miastach Polski i poza jej granicami.
W 1995 r. założył trio fortepianowe znane pod nazwą „Reiner Trio”. Z zespołem tym brał udział w wielu festiwalach krajowych i zagranicznych, takich jak m.in. prestiżowy Festiwal Flandryjski w Belgii czy „Muzyka w Starym Krakowie”. Podczas festiwalu „Schalom” w Lipsku w 1999 r. trio wystąpiło z koncertem w Domu Feliksa Mendelssohna, wykonując m.in. Trio fortepianowe d – moll tego kompozytora. Ponownie zespół uczestniczył w tym samym festiwalu w 2001 i 2003 r. W listopadzie 2000 r. zespól wystąpił w Brukseli w specjalnym koncercie dla urzędników UE, zorganizowanym przez tamtejszy Goethe-Institut. W dowód uznania zespół został m.in. odznaczony medalem Fundacji Judaica (2005). Instytucja ta wydała płytę CD z nagraniami Reinera (w 1996 r., wznowiona przez wyd. „Austeria” w 2004 r.), zaś firma nagraniowa „STEBO” 2 kasety (w 1995 r.). Jedna z nich zawiera kolekcję miniatur skrzypcowych, niezwykle wysoko ocenioną przez światowej sławy wirtuoza skrzypiec i pedagoga, legendę światowej wiolinistyki, prof. Romana Totenberga.
Na ww. płycie CD zatytułowanej „Wspomnienia z krakowskiego Kazimierza” znajduje się m.in. jedno z nielicznych w fonografii światowej nagrań Suity Johna Williams’a na skrzypce i fortepian, opartej na głównych tematach muzyki do filmu „Lista Schindlera”. Jest to polska prapremiera tego utworu.
W roku 2000 firma płytowa Vienna Modern Masters (Austria) wydała płytę z nagraniami Kwartetów smyczkowych Thüring’a Bräma w wykonaniu Reiner Quartet. W 2014 oraz 2017 roku firma nagraniowa „Ars Sonora” wydała 2 krążki CD Reinera i Cierpika, zawierające m.in. Sonaty W.A. Mozarta, C. Francka, J. Brahmsa, R. Schumanna i S. Prokofiewa. Płyty te spotkały się z entuzjastycznymi recenzjami w świecie muzycznym, m.in. prof. prof. Agustina Leona Ary i Kai Danczowskiej.
Roman Reiner dysponuje szerokim repertuarem (utwory solowe, kameralne, koncerty na skrzypce z towarzyszeniem orkiestry, miniatury), obejmującym pozycje wszystkich epok, w tym utwory awangardowe. Jego koncerty cieszą się uznaniem zarówno krytyków, jak i publiczności.
W roku 2022, ogłoszonym rokiem muzyki Karola Szymanowskiego, jako jedyny obecnie wykonawca w Polsce (wraz ze Sławomirem Cierpikiem) wykonywał podczas koncertów komplet dzieł kompozytora na skrzypce i fortepian, m.in. w muzeum-willi Karola Szymanowskiego w Zakopanem „Atma”.
Decyzją Prezydenta RP z dn. 18. 08. 2000 r. został mu nadany tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych. W tym też charakterze prowadzi klasę skrzypiec w krakowskiej Akademii Muzycznej na stanowisku profesora zwyczajnego. Jest też konsultantem CEA, członkiem jury przesłuchań skrzypcowych, a także prowadzi kursy mistrzowskie. W swojej klasie wychował kilkudziesięciu absolwentów, w tym koncertmistrzów wiodących krakowskich orkiestr oraz cenionych artystów i pedagogów wszystkich stopni.
Roman Reiner - skrzypce, fot. ze zbiorów Filharmonii Podkarpackiej
Jung Wha Lee - fortepian, fot. ze zbiorów Filharmonii Podharpackiej
Jolanta Kowalska-Pawlikowska - sopran, fot. ze zbiorów Filharmonii Podkarpackiej
Paweł Paluch - akordeon, fot. ze zbiorów Filharmonii Podkarpackiej
Magdalena Żak de Carvalho- fortepian , fot. ze zbiorów Filharmonii Podkarpackiej