Koncert muzyki romantycznej

3 lutego 2023r., piątek, godz. 19:00
SALA KONCERTOWA FILHARMONII PODKARPACKIEJ

ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ
JIŘÍ PETRDLÍK – dyrygent
ELŻBIETA KARAŚ – KRASZTEL – fortepian

W programie:
G. Rossini – Uwertura do opery „Wilhelm Tell”
E. Grieg – Koncert fortepianowy a-moll op. 16
J. Brahms – I Symfonia c – moll op. 68

Wielka opera romantyczna Wilhelm Tell (1829) jest ostatnią w dorobku operowym Gioacchino Rossiniego (1792-1868). Dzieło opowiada historię legendarnego szwajcarskiego bohatera Wilhelma Tella, który walczy o wyzwolenie swojego kraju spod panowania Habsburgów. Na estradach koncertowy często gości mistrzowska Uwertura składająca się z czterech epizodów. Rozwija się ona powoli od chóru wiolonczel, będącego metaforą spokojnego życia bohatera. Niespodziewanie muzyka zmienia swój nastrój malując obraz szalejącej burzy. Następująca po niej scena pasterska ilustruje piękno alpejskiego krajobrazu. Przerywa ją nagle sygnał trąbek, który zapowiada zbliżających się, bohaterskich jeźdźców – to symbol zwycięstwa szwajcarskiego ludu w walce o wolność. A potem zabrzmi muzyka kompozytora nazywanego „Chopinem Północy”, Edvarda Griega (1843–1907). Norweski kompozytor, podobnie jak nasz wielki rodak czerpał inspirację z muzyki ludowej swojej ojczyzny. Koncert fortepianowy a – moll op.16 (1868) swój oryginalny koloryt brzmienia, melodykę i rytmikę wywodzi z bogatej skarbnicy norweskiego folkloru. Utwór wykonany po raz pierwszy w 1869 roku w Kopenhadze, z udziałem samego kompozytora, do dziś zachwyca wirtuozerią i liryzmem zrodzonym z romantycznego ducha swojej epoki. Koncert zwieńczy I Symfonia c- moll op. 68 Johannesa Brahmsa (1833 – 1897). Podjęcie tej formy po dziewięciu mistrzowskich symfoniach Beethovena było dla Brahmsa sporym wyzwaniem. Nie bez obaw – „słysząc za sobą kroki Tytana”, kompozytor przystąpił do pisania I Symfonii (1862 -76). Dzieło przywodzi na myśl Beethovena m. in. poprzez wybór tonacji c- moll, skład orkiestry, lapidarny motyw I części, kojarzony ze słynną V Symfonią Beethovena, jaki i z powodu czwartej część przypominającej charakterem Odę „Do radości” z IX Symfonii Mistrza z Bonn. Pierwsze wykonanie Symfonii c- moll Brahmsa zrodziło konflikt między sceptycznym obozem „wagnerowskim” a „barhminami” – zwolennikami dzieła. Wybitny dyrygent Hans von Bülow, określił ją nawet mianem „Dziesiątej” Beethovena. Mimo wielu pokrewieństw do wielkiego klasyka, dzieło Brahmsa jest utworem bardzo osobistym. To prawdziwie romantyczna Symfonia ciesząca się zasłużoną sławą.

JIŘÍ PETRDLÍK
Urodzony w 1977 roku, jest uznawany za jednego z czołowych europejskich dyrygentów swojego pokolenia. Studiował grę na fortepianie, puzonie i dyrygenturę (1995–2000 w Konserwatorium w Pradze, 2000–2005 w Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze) u prof. Miroslava Košlera, prof. Miriam Němcovej, prof. Jiří Bělohl vka, prof. Radomila Eliški, prof. Františka Vajnara, prof. Tomaša Koutníka i innych. Ukończył studia w klasie mistrzowskiej głównego dyrygenta orkiestry Filharmonii w Nowym Jorku prof. Kurta Masura we Wrocławiu i głównego dyrygenta Filharmonii BBC prof. Jiří Bělohlvka. W latach 2002–2009 był stałym dyrygentem Teatru Narodowego w Brnie i dyrektorem muzycznym Teatru Miejskiego w Brnie. Od 2004 r. jest zatrudniony jako stały dyrygent w Teatrze im. J. K. Tylta w Pilznie. Petrdlík regularnie współpracuje gościnnie z prestiżowymi międzynarodowymi scenami operowymi (np. w Messynie, Tuluzie, Warszawie, Północnym Teksasie, Pradze, Szegedzie, Kairze, Aleksandrii). Jiří Petrdlík dyryguje czołowymi czeskimi i zagranicznymi orkiestrami symfonicznymi (Praska Orkiestra Symfoniczna, orkiestra Czeskiego Radia i Czeska Narodowa Orkiestra Symfoniczna, Filharmonia Jančka w Ostrawie, Morawska Filharmonia w Ołomuńcu, Północnoczeska w Teplicach, filharmonie we Wrocławiu i Katowicach, Orkiestra MTM w Warszawie, KSO w Toronto, Iwasaki Philharmonic) i regularnie pojawia się jako gość na różnych festiwalach muzycznych w Europie, Japonii, Chinach, Kanadzie i USA. Od sezonu 2010/11 z powodzeniem rozwija bogatą współpracę artystyczną z Kairską Orkiestrą Symfoniczną, gdzie został mianowany Dyrektorem Artystycznym Generalnym i Głównym Dyrygentem w latach 2011–15. W sezonie 2014/15 Petrdlík został zaproszony do Alte Oper w Frankfurcie, a w sezonie 2015/16 był gościnnym dyrygentem w Wiener Musikverein. Od tego czasu rozwijał bogatą współpracę artystyczną jako stały dyrygent gościnny Orkiestry Filharmonii Podkarpackiej w Rzeszowie. Od roku 2015 Petrdlík regularnie organizuje prestiżowe noworoczne trasy koncertowe w Chinach z wybitnymi europejskimi orkiestrami. Jiří Petrdlík prowadził także szeroką działalność jako chórmistrz (od 2009 r. dyrektor artystyczny praskiego chóru mieszanego), muzykolog (Uniwersytet Karola w Pradze – zdobył tytuł doktora), wydawca i pedagog (kierownik wydziału dyrygentury Konserwatorium im. Jaroslava Ježka w Pradze) i z powodzeniem wziął udział w kilku konkursach (np. w konkursach: Prague Cantat, American Opera Competition, D. Flick Conductor Competition London). Jest przewodniczącym Jury Konkursu „Praga Cantat” i Towarzystwa Fibicha, a od 2017 r. został dyrektorem unikalnego w skali światowej festiwalu melodramatu koncertowego „Melodramfest” i głównym dyrygentem międzynarodowej orkiestry Carpathia. Szeroki repertuar Petrdlíka ­obejmuje przykłady różnych gatunków muzycznych, stylów i okresów. W dyskografii Petrdlíka zwracają uwagę rzadko pojawiające się tytuły (np. Ezio Glucka, światowa premiera tzw. habsburskich kantat Beethovena na śmierć Józefa II i koronacji Leopolda I, Josef Bohuslav Foerster – Glagolitic Mass, Zdenĕk Fibich - Missa brevis, Prokofiev muzyka do Eugeniusza Oniegina, David Arend – Astral Travels i in.).

ELŻBIETA KARAŚ-KRASZTEL
Elżbieta Karaś-Krasztel, absolwentka lubelskiego Liceum Muzycznego w klasie prof. Mieczysława Dawidowicza, studia pianistyczne ukończyła w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie w klasie fortepianu prof. Reginy Smendzianki. Po uzyskaniu dyplomu kształciła się dalej u Wiktora Mierżanowa (profesora Konserwatorium Moskiewskiego) oraz Istvána Lantosa (profesora Akademii Muzycznej w Budapeszcie). Była wielokrotną stypendystką Towarzystwa im. F. Chopina w Warszawie. Zdobyła I nagrodę na Ogólnopolskim Festiwalu Młodych Muzyków w Gdańsku. Ma na swoim koncie dyplomy i wyróżnienia uzyskane m.in. na konkursach w Atenach, Moskwie i Warszawie. Koncertowała w wielu krajach Europy oraz w Kanadzie i Australii. Współpracowała jako solistka z Polską Orkiestrą Kameralną i orkiestrą Sinfonia Varsovia. Dokonała licznych nagrań dla PR i TV, nagrała również płyty z muzyką W.A. Mozarta, F. Chopina oraz nieznanych kompozytorów polskich dla firm APERTO oraz DUX. Artystka jest znakomitą interpretatorką utworów Mozarta. Odniosła wielki sukces wykonując na estradzie Filharmonii Berlińskiej Koncert fortepianowy Es‑dur KV 482 tego kompozytora, pod batutą Jerzego Maksymiuka. Po wykonaniu przez nią utworów Mozarta z orkiestrą Sinfonia Varsovia napisano w Niemczech: „Wielkości Jego muzyki lepiej wyrazić się nie da....” Wiele uwagi poświęca artystka muzyce polskiej. Oprócz bogatego repertuaru chopinowskiego gra utwory I. J. Paderewskiego, J. Zarębskiego oraz A. Malawskiego. Elżbieta Karaś-Krasztel współpracuje z kwartetem „Prima Vista” wykonując muzykę kameralną, w tym koncerty J. S. Bacha, W. A. Mozarta i F. Chopina. Artystka jest profesorem na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. W swojej klasie fortepianu kształci polskich i zagranicznych studentów. Za działalność artystyczną i pedagogiczną była wielokrotnie nagradzana w tym Nagrodą Indywidualną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej oraz medalem Gloria Artis.

                                                                      Elżbieta Karaś-Krasztel - fortepian, fot. ze zbiorów Filharmonii Podkarpackiej