Jubileusz 70-lecia Średniej Szkoły Muzycznej w Rzeszowie – wspomnień czas
Zespół Szkół Muzycznych nr 1 im. Karola Szymanowskiego w Rzeszowie obchodzi 70-lecie działalności, bowiem 28 września 1953 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie postanowiło utworzyć Średnią Szkołę Muzyczną, która umożliwiała zdolnej młodzieży dalsze kształcenie się w kierunku muzycznym.
Naukę rozpoczęło 34 uczniów na wydziałach: instrumentalnym, wokalnym i instruktorskim.
Jubileusz szkoły to dobry czas na przypomnienie historii szkoły, na radość z osiągnięć pedagogów i wychowanków oraz plany na przyszłość.
Tak było 2 października w Filharmonii Podkarpackiej, gdzie po uroczystej części oficjalnej, odbył się piękny i ciekawy koncert jubileuszowy, a zakończyło jubileuszowy dzień miłe „Spotkanie pokoleń” w budynku szkoły.
O historii jubilatki mówi pani Monika Welc, dyrektorka i jednocześnie absolwentka szkoły.
„W pierwszych latach działalności Szkoła Średnia mieściła się w budynku Państwowej Szkoły Muzycznej przy ul 1 Maja 19. Dopiero w 1965 roku miasto przyznało Średniej Szkole Muzycznej budynek przy ulicy Chopina 32. Rok później wykonano zdobienie mozaiką autorstwa Zbigniewa Brodowskiego na znajdujących się obok budynkach filharmonii i szkoły.
Modernistyczny budynek i zdobienia podkreślały, że jest to szkoła artystyczna i że w tym miejscu uprawia się sztukę. Pierwszy dyrektor - pan Tomasz Czapla, kierował szkołą do 1963 roku, a od września tego roku dyrektorem została wspaniała pianistka, wychowanka profesora Zbigniewa Drzewieckiego – Krystyna Matheis-Domaszowska, która propagowała muzykę klasyczną, wykonując ją osobiście w szkołach regionu.
Kolejnym dyrektorem szkoły był od 1974 roku pan Edward Sondej, a później te funkcje pełnili: Jan Jakubczak, Tadeusz Wojturski, Małgorzata Gajewska, Zdzisław Popowicz, Jerzy Kołodziej, Ewa Żebrowska i Jolanta Niżańska, która była nasza panią dyrektor do roku 2021. Po jej nagłym odejściu przez kilka miesięcy Obowiązki Dyrektora pełniła wieloletnia Wicedyrektor do spraw pedagogicznych – Marta Dybka-Tyczyńska, od 1 września 2021 ja mam zaszczyt pełnić tę funkcję”.
dyr. Monika Welc podczas koncertu z okazji 70-lecia (2 października 2023 r. w Filharmonii Podkarpackiej)
Lata spędzone w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia w Rzeszowie wspomina mieszkająca aktualnie w Hiszpanii znakomita pianistka i pedagog, pani Małgorzata Bator-Schreiber
„Pięć cudownych lat spędzonych w tej szkole (1969-1974). Pięć lat o ogromnym znaczeniu w moim życiu muzyka. Wszyscy pedagodzy z wielkim zaangażowaniem przekazywali wiedzę potrzebną dla naszego rozwoju muzycznego i na dalszą zawodową drogę… Zostałam przydzielona do klasy Prof. Marty Czerewko. To były owocne lata, nauczyłam się bardzo dużo i poznałam inną sferę grania na tym instrumencie. Do dzisiaj jestem zaprzyjaźniona i w intensywnym kontakcie z Prof. Martą Czerewko. Z ogromną sympatią wspominam zajęcia kameralne z Prof. Marią Kuklą. Wspaniała wiolonczelistka i muzyk. Miałam szczęście grać pod jej okiem w trio fortepianowym w składzie: Krzysztof Głodek - skrzypce i Alek Poplewski - wiolonczela. Krzysiek dojeżdżał z Dębicy, a Alek z Krosna! Ja miałam 5 minut spacerkiem do szkoły i przychodziłam jako ostatnia. Naszego występu w Łańcucie na Konkursie Zespołów ameralnych nie zapomnę do końca życia, z co najmniej dwóch powodów:
1) tego dnia zdawałam ustną maturę z języka polskiego. Zaraz rano poprosiłam nauczycielkę z komisji maturalnej, aby mnie dość wcześnie poproszono na egzamin, bo mam występ na konkursie. Skutek był taki, że zostałam wywołana jako ostatnia (złośliwie, bo jak mogło być coś ważniejszego dla mnie niż matura). Była już godzina 14:10. Cały czas patrząc na zegarek, odpowiadałam krótko na pytania komisji. Przesłuchanie w Łańcucie mieliśmy o 15!!!
2) Mój brat zawiózł nas do Łańcuta (czuliśmy się jak na torze wyścigowym Formuły 1) i wystąpiliśmy, zdobywając 1. nagrodę!
Wchodząc do tej szkoły zawsze czułam, że my, uczniowie, jesteśmy najważniejsi. Trudno jest mi sobie uświadomić, że od tego czasu minęło już ponad 50 lat! Z tego ważnego okresu życia pozostały tysiące wspomnień i nieliczne przyjaźnie”.
Krzysztof Głodek - skrzypce, Alojzy Poplewski - wiolonczela, Małgorzata Bator - fortepian w sali balowej Muzeum-Zamku podczas KOnkursu Zespołów Kameralnych
Szkołę Muzyczną II stopnia w Rzeszowie w klasie śpiewu niezapomnianej Anny Budzińskiej ukończył pan Paweł Skałuba, świetny tenor oklaskiwany na scenach europejskich, jak również w Kanadzie, USA i Chinach. Napisał krótko:
„Wydział wokalny Średniej Szkoły Muzycznej na zawsze pozostanie w moim sercu. To właśnie w Rzeszowie stawiałem swe pierwsze kroki w świecie muzyki i sztuki pod okiem cudownych ludzi, pedagogów wrażliwych nie tylko pod kątem artystycznym, ale co dla mnie jest bardzo ważne, ludzkim, bowiem synteza tych wrażliwości tworzy artystę”.
Dyrektor Monika Welc wspomina bardzo ważny czas dla rozwoju szkoły.
„Na przełomie lat 70-tych i 80-tych pozyskano drugi budynek, zwany budynkiem B przy ulicy Szopena 28, gdzie odbywały się zajęcia ogólnokształcące, a wiązało się to z rozwojem szkoły i zmianą struktury –powołano wtedy Zespół Szkół Muzycznych, w skład którego weszły Państwowe Liceum Muzyczne i Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia.
Bardzo istotne zmiany nastąpiły, kiedy przez cztery kadencje dyrektorem była pani Jolanta Niżańska.
Wyremontowano cały budynek, a na dwóch skrzydłach - zachodnim i wschodnim, dobudowano nowe pomieszczenia. Przybyło szkole w tym czasie (włączając poziom -1, gdzie są klasy perkusji), około 500 metrów kwadratowych powierzchni. Teraz baza lokalowa szkoły jest naprawdę dobra.
Oto jak wspomina lata spędzone w tej szkole prof. dr hab. Urszula Marciniec-Mazur, znakomita wiolonczelistka i pedagog. Od lat związana jest z Akademią Muzyczną im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, prowadząca także działalność artystyczną, a głównym nurtem jest kameralistyka.
„Czas spędzony w Ogólnokształcącej Szkole Muzycznej II st. im. Karola Szymanowskiego w Rzeszowie to dla mnie lata zawierania nowych znajomości i przyjaźni, które przetrwały do dzisiaj, intensywny rozwój jako wiolonczelistki, pierwsze znaczące sukcesy, ale również porażki pozwalające nie popaść w samouwielbienie. Nasza wspaniała wychowawczyni, matematyczka Pani Marta Kraus, z wielką cierpliwością i wyrozumiałością znosiła nastoletnie wybryki adeptów na artystów. Zawsze kochałam czytać książki, więc moim ulubionym przedmiotem był język polski, prowadzony przez panią Natalię Kanię, nauczycielkę wspaniałą i wymagającą. Pani Urszula Biskupska, ucząca kształcenia słuchu, była postrachem nas wszystkich, wymagająca, energiczna, narzucała zawsze duże tempo pracy na zajęciach. Patrząc na jej metody dydaktyczne z dzisiejszej perspektywy, mogę stwierdzić, że wyprzedziła metodologię prowadzenia swojego przedmiotu o co najmniej 2-3 dekady. Nigdy już w mojej późniejszej edukacji nie spotkałam tak skutecznego nauczyciela kształcenia słuchu. Najważniejszą „moją panią od wiolonczeli” była pani Maria Kukla, poświęciła mi mnóstwo czasu i serca, ufałam jej bezgranicznie, zawsze uśmiechnięta i cierpliwa. Przez całe swoje życie zawodowe podkreślam i jestem dumna, że jestem absolwentką Szkoły Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Rzeszowie i wychowanką Pani Profesor Marii Kukli”.
Urszula Marciniec - wiolonczela, uczennica Liceum Muzycznego w Rzeszowie podczas koncertu szkolnego
Wspomnieniami podzielił się także absolwent ZSM nr 1 w Rzeszowie, dr. hab. Bartosz Jakubczak, profesor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, wybitny organista i pedagog.
"Uczęszczałem do Liceum Muzycznego w Rzeszowie w latach 1990 – 1996. Dla mnie tu wszystko się zaczęło, jeśli chodzi o muzykę organową. Moim nauczycielem był Profesor Klemens Gudel, do którego zgłosiłem się na konsultację przed egzaminami wstępnymi. W 1990 roku kończyłem Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie w zakresie gry na fortepianie i miałem wszelkie podstawy techniczne do kontynuowania gry na instrumencie klawiszowym – w tym na organach.
Po pierwszym spotkaniu Profesor Gudel wyraził swoją opinię, żeby przystąpić do egzaminów wstępnych. Zrobiłem to i do dzisiaj jestem mu za to wdzięczny. Ukończyłem z wyróżnieniem grę na organach w Liceum Muzycznym, jak również eksternistycznie uzyskałem dyplom w zakresie gry na fortepianie u prof. Marii Gudel.
Profesor Klemens Gudel miał bardzo bogatą wiedzę w różnych obszarach sztuki. Był erudytą, władał również kilkoma językami. Podczas lekcji opowiadał także o kompozytorach wykonywanych utworów, czasami nawet w żartobliwym tonie.
Zespół Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie dysponuje świetnym instrumentem o trakturze mechanicznej. Jest to instrument, na którym ja także się „wychowałem” jako uczeń tej szkoły. Przekonałem się, że po tych prawie 30-tu latach od momentu ukończenia szkoły, instrument jest w bardzo dobrym stanie, a aula także pięknie wygląda".
prof. Bartosz Jakubczak z uczestnikami Seminarium organowego (ZSM nr 1 im. Karola Szymanowskiego w Rzeszowie - 6 października 2023 roku)
Warto podkreślić, że absolwenci chętnie wracali i podejmowali pracę w tej szkole po ukończeniu studiów. Aktualnie około 60 procent nauczycieli stanowią wychowankowie. Jednym z nich jest znakomity akordeonista, solista i kameralista prof. dr hab. Paweł Paluch, który jest także wykładowcą w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz na Wydziale Instrumentalnym Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie.
„W Zespole Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie spędziłem jako uczeń sześć lat. Zanim zostałem uczniem Liceum Muzycznego, chodziłem przez dwa lata do PSM II stopnia, uczęszczając do siódmej i ósmej klasy szkoły podstawowej. Jako uczeń klasy drugiej PSM II st. w swoim planie zajęć miałem m.in. kształcenie słuchu, prowadzone przez Panią mgr. Urszulę Jeczeń-Biskupską. Warto wspomnieć, że ta znakomita nauczycielka znana była z różnych ciekawych pomysłów na efektywne prowadzenie lekcji oraz aktywizację uczniów, w tym szybkie sprawdzanie ich wiedzy i umiejętności. Gdy znalazłem się w pierwszej klasie Liceum Muzycznego, znowu miałem zajęcia kształcenia słuchu z Panią Biskupską. Pani Profesor od razu na początku roku szkolnego zaproponowała mi, „abym się nie nudził”, że raz w tygodniu mogę uczęszczać na zajęcia do Niej ze swoją klasą, a drugi raz z jedną z grup z klasy trzeciej. Stwierdziła, że udało się jej wyłonić z trzecioklasistów „fajną grupę”. Tworzyli ją: Z. Jakubek, E. Brud (Nidecka), D. Kowalska, M. Jaworska, K. Uściłkowski, W. Wcisło, Z. Szymczyk, I. Kozioł. Wraz z kolegą z klasy Robertem Opiołą, jako soliści zdobyliśmy dość sporo nagród na krajowych i międzynarodowych konkursach. Jako instrumentalista zawdzięczam wiele mojemu nauczycielowi akordeonu – mgr. Krzysztofowi Milczanowskiemu (później również u Niego jako docenta kończyłem studia w Krakowie) oraz nauczycielom fortepianu, którymi byli: mgr Aleksandra Miłoś, mgr Zdzisława Ząbek oraz mgr Wojciech Żakowski. Jako znakomici pedagodzy wpłynęli Oni znacząco na mój dalszy rozwój artystyczny”.
Pani dyrektor Monika Welc z satysfakcją mówi o tym, co aktualnie dzieje się w Zespole Szkół Muzycznych nr 1 im. Karola Szymanowskiego w Rzeszowie.
„Jesteśmy szkołą samorządową (chociaż nie jedyną w mieście), różnimy się jednak od innych szkół samorządowych w regionie, bo działamy w stolicy województwa w dużej gminie. Utożsamiamy się z Rzeszowem i cieszy nas, że możemy to miasto reprezentować podczas różnych wydarzeń i konkursów oraz występować na terenie miasta. Dajemy koncerty, zabezpieczamy oprawę muzyczną różnych wydarzeń.
W ramach ZSM nr 1 działają: Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I stopnia, Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna II stopnia i Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia. Kształcimy od podstaw do ukończenia szkoły średniej dyplomem dającym tytuł: zawodowy muzyk.
Dziś nasi uczniowie i absolwenci to laureaci około 200 różnych konkursów muzycznych, konkursów wiedzy, olimpiad przedmiotowych, to także kilkudziesięciu stypendystów rozmaitych stypendiów za osiągnięcia artystyczne, ale i ogólnokształcące w ciągu jednego roku.
Wielu absolwentów to wykładowcy i profesorowie akademii muzycznych, artyści koncertujący na scenach Polski i Europy nie tylko jako muzycy klasyczni, ale także uprawiający muzykę popularną, tzw. rozrywkową i jazz.
Odczuwając satysfakcję z osiąganych sukcesów, czujemy także zobowiązanie do kontynuowania dzieła, jakim jest dalszy rozwój szkoły. Czynimy wszystko, aby ZSM nr 1 był numerem jeden nie tylko z nazwy”.
Orkiestra i Chór Zespołu Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie pod batutą Roberta Naściszewskiego podczas koncertu z okazji 70-lecia szkoły
Dyrekcji, pedagogom i uczniom Zespołu Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie życzymy wielu sukcesów i wspaniałych osiągnięć w kolejnych dekadach.
Zofia Stopińska
