„Francuska muzyka organowa”

           Niedawno stałam się szczęśliwą posiadaczką płyty CD zatytułowanej „Francuska muzyka organowa” , zawierająca siedem dzieł dwudziestowiecznej symfoniki francuskiej. Wszyscy twórcy utworów znali dobrze największe organy symfoniczne zbudowane przez Aristide Cavaillé-Colla w kościele Saint-Sulpice w Paryżu. Dzięki temu instrumentowi Paryż stał się centrum symfoniki organowej, a paryscy organiści zyskali światową sławę.

          Wszystkie utwory zostały nagrane przez Jana Mroczka, polskiego organistę młodego pokolenia na organach Bazyliki Jasnogórskiej. Instrument po gruntownej przebudowie w latach 2010-2012 przez firmę Zdzisława Mollina, posiada bogatą paletę głosów, pozwalającą na prezentację nawet bardzo wymagających utworów.
           Trzeba także podkreślić, że znakomicie wykorzystał walory instrumentu Jan Mroczek, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie organów prof. Józefa Serafina. W czasie krakowskich studiów Artysta odniósł pierwsze znaczące sukcesy zdobywając nagrody w konkursach organowych w Rumii w 2003 roku (I nagroda – 2003 rok) i w Castellana Grotte (II nagroda – 2004 rok). Kolejnym mistrzem, który wywarł ogromny wpływ na artystyczną drogę Jana Mroczka był Daniel Roth – organista tytularny kościoła St. Sulpice w Paryżu, pod którego kierunkiem pracował najpierw jako stypendysta, a później student Hochschule für Musik und Darstellende Kunst we Frankfurcie nad Menem.
Jan Mroczek z powodzeniem koncertuje jako solista i kameralista w Polsce oraz w wielu krajach Europy, jak: Luksemburg, Niemcy, Rosja, Litwa, Węgry.
Jest organistą Kościoła Rektorackiego pw. Najświętszego Imienia Maryi w Częstochowie.
W tym mieście prowadzi także działalność pedagogiczną w Zespole Szkół Muzycznych im. Marcina Józefa Żebrowskiego oraz na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza.
W styczniu 2017 roku uzyskał tytuł doktora sztuki w Akademii Muzycznej w Krakowie.

           Podążając za szczegółowym opisem utworów autorstwa wykonawcy, postaram się przybliżyć Państwu zawartość płyty „Francuska muzyka organowa”.
           Album rozpoczyna I część Allegro maestoso z III Symfonii fis-moll Louisa Vierne’a. Ten fragment oparty jest na dwóch tematach. Pierwszy cechuje duży dramatyzm, zaś drugi, dla kontrastu jest liryczny, nawiązujący do stylu Césara Francka. Narastające crescendo buduje napięcie i osiąga kulminację w repryzie. W dramatyzmie III Symfonii Louisa Vierne’a znawcy dopatrują się odbicia osobistych przeżyć kompozytora – rozstanie z żoną po dziesięciu latach małżeństwa, śmierci matki oraz mistrza Alexandre’a Guilmanta.
           Pod drugim indeksem mamy Chorał z Symfonii Romańskiej op. 73 Charlesa-Marie Widora oparty na melodii wielkanocnej pieśni "Haec dies quam fecit Dominus" („Oto dzień, który dał nam Pan”). W pierwszych taktach słyszymy wyraźnie nawiązanie do bachowskiej tradycji preludiów chorałowych.
           Sinfonietta Jeana Guillou, z której Allegretto zamieszczone jest na płycie, pochodzi z wczesnego okresu twórczości kompozytora. Utwór napisany jest nowoczesnym językiem dźwiękowym, ale rozwiązania formalne kojarzą się z III Symfonią Vierne’a.
           Pod czwartym indeksem wykonawca zamieścił fragment dzieła Marcela Dupré, a jest to "Le Monde dans I’attente du Sauveur" („Świat oczekuje na Zbawiciela”) z Symphonie-Passion – pierwszej wieloczęściowej kompozycji, która została przez twórcę w całości improwizowana podczas koncertu. Inspiracją były możliwości instrumentu na których to wykonanie się odbyło, a były to sławne Wanamaker Organ w Filadelfii, ponieważ Dupré przebywał wówczas na tournée w Stanach Zjednoczonych.
Marcel Dupré był sławnym pedagogiem, a wśród jego wychowanków znaleźli się znani organiści i kompozytorzy, między innymi Jean Guillou i Pierre Cochereau. Drugi z wymienionych zasłynął jako jeden z najwybitniejszych improwizatorów.
          Na podstawie nagrania z 1976 roku David Briggs zrekonstruował Tryptyk symfoniczny na dwa tematy Pierre’a Cochereau, z którego pochodzą zamieszczone na płycie Introdukcja i Scherzo.
          Jan Mroczek sięgnął także po fragment dzieła swego mistrza Daniela Rotha i stąd mamy Andante z Tryptyku Hommage á Pierre Cochereau.
          Płytę zamyka Evocation II Thierry’ego Escaicha. Jest to niewielkich rozmiarów utwór w którym kompozytor wykorzystuje różne brzmienia orkiestry symfonicznej, naśladuje efekty smyczkowego tremolo i spiccato, a nawet brzmienie chóru gregoriańskiego.

           Polecam Państwa uwadze mieniącą się różnymi barwami płytę „Francuska Symfonika Organowa”. Wybrane utwory dają wykonawcy możliwość wirtuozowskiego popisu oraz wykazania się wrażliwością na symfoniczne brzmienia instrumentu. Podobnie jak ja będą Państwo podziwiać nie tylko wspaniałą grę Jana Mroczka, ale także bardzo ciekawy dobór rejestrów podkreślający wszelkie niuanse każdego z prezentowanych dzieł.
           Dla szerokiego grona miłośników muzyki organowej, płyta jest niezwykle cenna, gdyż daje możliwość obserwacji ewolucji dwudziestowiecznej francuskiej symfoniki organowej oraz pokazuje możliwości instrumentu znajdującego się w Bazylice Jasnogórskiej w Częstochowie.

Zofia Stopińska

JAN MROCZEK
organy Bazyliki Jasnogórskiej

1. Louis Vierne [1870-1937]
– Allegro maestoso from Symphony No. 3, Op. 28

2. Charles-Marie Widor [1844-1937]
– Choral from Symphonie Romane, Op. 73

3. Jean Guillou [1930]
– Allegretto from Sinfonietta, Op. 4

4. Marcel Dupré [1886-1971]
– ‚Le monde dans l’attente du Sauveur’ from Symphonie-Passion, Op. 23

5. Pierre Cochereau [1924-1984]
– Introduction & Scherzo from Triptyque Symphonique Sur Deux Thèmes

6. Daniel Roth [1942]
– Andante from Triptyque Hommage à Pierre Cochereau

7. Thierry Escaich [1965]
– Evocation II

TT: 52:15