Zawsze w świątyniach gra mi się znakomicie
Zofia Stopińska: Z prof. Pawłem Gusnarem - wybitnym polskim saksofonistą, solistą, kameralistą i pedagogiem, rozmawiamy w Iwoniczu Zdroju po znakomitym koncercie w ramach XII Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej „Ars Musica”. Wystąpił Pan jako solista, ale także z towarszyszeniem organów przy których zasiadł pan Bartosz Jakubczak - dyrektor artystyczny Festiwalu oraz akordeonu na którym grał pan Klaudiusz Baran. Przywiózł Pan dwa saksofony, które wspaniale zabrzmiały we wnętrzu tutejszego kościoła, chociaż nie wiem, czy dla Pana były to warunki komfortowe do występu.
Paweł Gusnar: Bardzo dziękuję za miłe słowa. Zabrałem ze sobą na dzisiejszy koncert dwie odmiany saksofonu: sopranowy i altowy. Zawsze w świątyniach gra mi się znakomicie. Dzisiaj trochę przeszkadzała niska temperatura wewnątrz kościoła, bo na zewnątrz już jest niewiele ponad zero stopni, ale zawsze mam swoje sposoby i staram się tuż przed występem do ostatniej chwili grzać instrument, żeby dobrze stroił i brzmiał jak najlepiej.
Z. S.: Publiczność reagowała dzisiaj bardzo spontanicznie – ręce często same składały się do braw nawet po częściach koncertu – czy to bardzo przeszkadza, czy jesteście przyzwyczajeni do takich reakcji.
P. G.: Bywa, że w największych salach koncertowych publiczność bije brawa między częściami, ale jestem przekonany, że wielu artystów – w tym ja, jesteśmy tak pochłonięci tym, co robimy – grając, przeżywając, przekazując ekspresję, że to nie może rozpraszać. Jeśli publiczność tak czuje i reaguje oklaskami, to oznacza, że koncert musi się podobać.
Z. S.: Pana działalność instrumentalisty-saksofonisty toczy się w kilku nurtach: wykonuje Pan utwory klasyczne, jazzowe i z gatunku muzyki rozrywkowej.
P. G.: Bo to jest taki instrument, który znakomicie odnajduje się w wielu gatunkach muzyki, ale warto podkreślić, że większości osób kojarzy się z muzyką rozrywkową i jazzową, ale naprawdę saksofon jest instrumentem klasycznym. Adolphe Sax konstruował saksofon w połowie wieku XIX, a w erze swingu, w big-bandach ten instrument zasłynął w latach 30-tych XX wieku. Przez pierwsze osiemdziesiąt lat saksofon istniał w muzyce poważnej. Saksofon jest też uznawany jako król jazzu, zwłaszcza saksofon tenorowy, sekcja orkiestry jazzowej, czyli big-band, składa się z pięciu saksofonów: dwóch altowych, dwóch tenorowych, saksofonu barytonowego, ale bardzo często wykorzystywany jest także jeszcze saksofon sopranowy. Coraz więcej kompozytorów obecnie docenia walory tego instrumentu i pisze klasyczne dzieła na saksofon.
Z. S.: Pan jest taką osobą, która inspiruje wielu twórców, bo utworów, które zostały skomponowane z myślą o Panu jako pierwszym wykonawcy, jest kilkadziesiąt – słyszałam, że to ponad siedemdziesiąt kompozycji.
P. G.: Faktycznie tak jest. Zadałem sobie trud i policzyłem wszystkie dzieła skomponowane dla mnie i ich liczba - utworów kameralnych - zdecydowanie przekroczyła siedemdziesiąt, a do tego powstało blisko dwadzieścia koncertów na saksofon z towarzyszeniem orkiestry kameralnej lub symfonicznej. Dodam, że są to utwory polskich kompozytorów, a ja się cieszę mogąc je propagować, bo są to dzieła wartościowe, godne tego, aby prezentować je publiczności, również interesować tą muzyką młodych adeptów sztuki gry na saksofonie, oraz koncertujących wytrawnych, zawodowych muzyków.
Z. S.: Dowiedziałam się dzisiaj, że będziemy się mogli umówić na dłuższe spotkanie w maju 2018 roku i już dzisiaj możemy zaprosić wszystkich do Filharmonii Podkarpackiej.
P. G.: Zgadza się. Na zaproszenie Pani prof. Marty Wierzbieniec – Dyrektora Filharmonii Podkarpackiej, będę miał okazję wystąpić przed rzeszowską publicznością 11 maja 2018 roku – to jest jak zwykle piątek, a koncert rozpocznie się o 19:00. Gorąco wszystkich na ten koncert zapraszam.
Z. S.: Wcześniej jeszcze o tym koncercie Państwu przypomnimy i poinformujemy, na jakim saksofonie Pan będzie grał. Dzisiaj wspaniale zabrzmiały zarówno saksofon altowy, jak i saksofon sopranowy, który świetnie się odnalazł w utworach, które powstały w epoce baroku, a przecież wówczas nie było jeszcze tego instrumentu.
P. G.: Johann Sebastian Bach czy Tomaso Antonio Vitali – gdyby mieli do dyspozycji saksofony i słyszeli ich brzmienie, to być może wiele wspaniałych dzieł na te instrumenty by skomponowali.
Z prof. Pawłem Gusnarem – saksofonistą, solistą, kameralistą, pedagogiem, profesorem oraz prorektorem do spraw zagranicznych Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie Zofia Stopińska rozmawiała 29 października 2017 roku w Iwoniczu Zdroju.
Program koncertu, który odbył się 29 października 2017 roku w Kościele Parafialnym w Iwoniczu Zdroju
Johann Sebastian Bach I Suita wiolonczelowa BWV 1007
(1685-1750) (fragmenty) – saksofon solo
Johann Sebastian Bach Wariacje Goldbergowskie BWV 988
(fragmenty) – akordeon solo
Tomaso Antonio Vitali Chaconne
(1663-1745) (transkrypcja na saksofon sopranowy i organy)
Sofia Gubaidulina - De profundis
Alessandro Marcello Koncert d-moll na obój, smyczki basso
(1669-1747) continuo (transkrypcja na saksofon
sopranowy i organy)
I Andante e spiccato
II Adagio
III Presto
Astor Piazzolla Oblivion (saksofon i akordeon)
(1921-1992)
Paweł Gusnar – saksofonista, solista, kameralista, muzyk sesyjny, pedagog, profesor oraz prorektor do spraw zagranicznych Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Jest artystą wszechstronnym, otwartym na różne style i formy ekspresji. Jako jeden z nielicznych saksofonistów łączy na równie wysokim poziomie działalność na polu muzyki klasycznej, jazzowej i rozrywkowej.
Grę na saksofonie studiował w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach oraz Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Od 2003 r. prowadzi klasę saksofonu w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina oraz w Akademii Muzycznej im. Kiejstuta i Grażyny Bacewiczów w Łodzi. W 2011 r., na podstawie przedstawionej rozprawy doktorskiej, stanowiącej dzieło artystyczne pt. Realizacja elementów muzyki jazzowej w literaturze saksofonowej na przykładzie trzech sonat na saksofon i fortepian: Phila Woodsa, Billa Dobbinsa i Ramona Rickera, uzyskał stopień doktora sztuki muzycznej w dyscyplinie artystycznej instrumentalistyka, natomiast w 2014 r. stopień doktora habilitowa¬nego. Od listopada 2011 r. pełnił funkcję prodziekana Wydziału Instrumentalnego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina (kadencja 2012–2016). W 2016 roku został wybrany na stanowisko prorektora ds. zagranicznych UMFC.
Koncertuje na estradach prestiżowych sal koncertowych – filharmonicznych i kameralnych, w Polsce i za granicą. Jako solista występował m.in. z orkiestrami: Sinfonia Varsovia, Polska Orkiestra Radiowa, Amadeus, Concerto Avenna, Capella Bydgostiensis, Sinfonietta Cracovia, Sinfonia Baltica, NOSPR, Płocką Orkiestrą Symfoniczną, Elbląską Orkiestrą Kameralną, Royal Northern College of Music (Manchester), Orchestre Valentiana (Francja), Lviv Chamber Orchestra „Academia” i niemal wszystkimi orkiestrami filharmonicznymi w Polsce. Współpracuje z wieloma orkiestrami symfonicznymi, m.in. z Filharmonią Narodową, Sinfonią Varsovią czy Polską Orkiestrą Radiową oraz z zespołami jazzowymi i rozrywkowymi, m.in. Adama Sztaby, Kukla Band Zygmunta Kukli, Tomasza Szymusia, Krzysztofa Herdzina. Koncertuje i nagrywa również jako muzyk sesyjny (liczne produkcje TV, m.in. dla TVP, TVN, Polsat).
Paweł Gusnar jest wielkim propagatorem muzyki współczesnej, wykonawcą oraz inspiratorem wielu polskich kompozytorów, a także niestrudzonym promotorem polskiej muzyki w świecie. Dla niego powstało blisko 70 utworów, w tym aż 16 na saksofon z orkiestrą i dzieła stanowiące ewenement w literaturze światowej. Za sprawą Gusnara polski repertuar saksofonowy zaistniał w najważniejszych ośrodkach muzycznych świata. Zaledwie w ciągu ostatnich trzech lat był pierwszym wykonawcą koncertów saksofonowych, m.in. Krzysztofa Pendereckiego (Koncert na saksofon altowy), Bronisława Kazimierza Przybylskiego (North), Krzysztofa Knittla (Partita), Bartosza Kowalskiego (Gniew wiatru), Krzysztofa Herdzina (Koncert na altówkę, saksofon altowy i orkiestrę symfoniczną), czy Sławomira Kaczorowskiego (Koncert na saksofon sopranowy i orkiestrę smyczkową).
Dokonał również licznych prawykonań utworów kameralnych takich kompozytorów, jak m.in.: Miłosz Bembinow, Wojciech Błażejczyk, Artur Cieślak, Gerard Drozd, Grzegorz Duchnowski, Andrzej Dutkiewicz, Alicja Gronau-Osińska, Krzysztof Herdzin, Anna Maria Huszcza, Sławomir Kaczorowski, Andrzej Karałow, Benedykt Konowalski, Aleksander Kościów, Marcin T. Łukaszewski, Paweł Łukaszewski, Piotr Moss, Zbigniew Penherski, Maria Pokrzywińska, Dariusz Przybylski, Marian Sawa, Bogusław Schaeffer, Edward Sielicki, Elżbieta Sikora, Maciej Staszewski, Weronika Ratusińska, Łukasz Woś.
Od 2015 r., nakładem wydawnictwa Ars musica, ukazuje się seria Paweł Gusnar Collection, zawierająca nuty utworów napisanych dla tego saksofonisty.
W dorobku posiada ponad 50 płyt CD, w tym solowe i autorskie, m.in.: New Polish Music for saxophone and organ, Jazz Sonatas, Komeda Inspirations, Saxophone Impressions, Saxophone Varie, Saxophone Varie vol. 2, (Re)Discovering Woodwind Masterpieces (pierwsze polskie nagranie Koncertu Es-dur op. 109 Głazunowa), Penderecki Concerto Per Viola (sassofono) ed Orchestra.
Wielokrotnie był nominowany do Nagrody Akademii Fonograficznej Fryderyk, również w kategorii Artysta Roku; zdobył ją trzykrotnie: w 2014 r. za Saxophone Varie, w 2015 r. za Paweł Łukaszewski Musica Sacra 5 (na płycie znalazło się Lenten Music napisane dla Gusnara i wykonane przez niego i Morpheus Saxophone Ensemble) oraz w 2016 r. za album Verbum Incarnatum, zrealizowany we współpracy z Mulierum Schola Gregoriana Clamaverunt Iusti (w kategorii Album Roku – Muzyka Dawna). Artysta nominowany był również dwukrotnie do zaszczytnego tytułu Koryfeusza Muzyki Polskiej (w 2014, 2015, 2017 r.).
Jako niekwestionowany autorytet zasiada w jury konkursów i prowadzi kursy mistrzowskie w najlepszych ośrodkach muzycznych świata – od Korei Południowej i Chin, przez Ukrainę, Chorwację, Węgry, Republikę Czeską, Słowację, Austrię, Niemcy, Belgię, po Szwajcarię, Włochy, Francję i Hiszpanię.
Paweł Gusnar jest artystą firmy YAMAHA, BG Franck Bichon oraz D’Addario.
