XXVI Festiwal "Pieśń Naszych Korzeni"

WSTĘP

XXVI Festiwal "Pieśń Naszych Korzeni" odbędzie się w dniach 19-26 sierpnia 2018 roku. Tematem tegorocznej edycji będą MIRACULA-CUDA. Przy czym zajmowanie się nimi jako stricte średniowiecznym (do soboru trydenckiego) gatunkiem muzycznym i literackim, nie będzie główną osią programową, a stanowić będzie jedynie punkt wyjścia do nakreślenia szerszej panoramy.

W zachodnim kręgu kulturowym, opartym między innymi na kulturze łacińskiej, cuda związane są z Pismem Świętym oraz, w późniejszym okresie, z osobami świętych. Oba te źródła stanowiły ważne źródło inspiracji także dla twórczości muzycznej, w związku z czym wiele kompozycji opowiada właśnie o wydarzeniach cudownych. Dla człowieka dawnych epok cud stanowił normalny element rzeczywistości. Traktowano go nie w kategoriach opowiastki, czy legendy, a poważnie, o czym świadczą między innymi środki, jakie temu tematowi oddawano do dyspozycji, jak na przykład duże muzyczne oratoria. Współczesny świat jest jednak bardzo stechnokratyzowany, poddany doraźnemu pragmatyzmowi. Zagadnienie nadprzyrodzoności jest ignorowane, bądź banalizowane przez co gubią się istotne wątki antropologicznego dyskursu. Festiwal podejmie ten wątek próbując zastanowić się nad nadprzyrodzonością, supra-naturalnością, jako czymś wyczuwalnym przez dawne epoki, które potrafiły ujmować Miracula w odpowiednie formy artystyczne. Swoistym metapoziomem tegorocznej edycji z kolei będzie również ukazanie muzyki jako zjawiska w swej istocie cudownego. Od zarania dziejów (jeśli można mówić o dziejach muzyki, jako pewnej formalnej sztuki) muzyka sprawiała w słuchaczach wrażenie cudowności. Samo obcowanie z muzyką wprowadzało człowieka w świat w jakiś sposób wzięty w nawias, którego do końca nie dotyczą sprawy tego świata. Muzyka więc ma być tym, co nadaje ludzkiej egzystencji kolejny wymiar. Wielu zwracało uwagę na to, że muzyka jest środkiem pozwalającym oddać pewne subtelności i niuanse emocji, intelektu, ducha. Wraz z nami wątek Miracula podejmą m.in. Ensemble Peregrina, Micrologus, Schola Węgajty czy Pino de Vittorio.
"Wyspa ta jest pełna dźwięków,
Głosów i słodkich pieśni, które cieszą,
Nie szkodząc wcale. Czasem strun tysiąca
Brzęk słyszę wokół siebie; czasem głosy,
Które, choć ze snu bym powstał długiego,
Ukołysałyby mnie znów".

Burza, William Szekspir - akt III, sc. 2, tłum. Maciej Słomczyński

KONCERTY:

Niedziela, 19 sierpnia, godz. 20:00, kościół św. Mikołaja (Opactwo)
Les Miracles de Nostre-Dame
Francisco Orozco (Kolumbia)
Cykl pieśni benedyktyńskiego mnicha, poety i truwera Gautiera de Coincy (1177–1236) opowiadający o cudach Matki Bożej, w których starofrancuskie wiersze opatrzone zostały popularnymi w jego czasach melodiami. Utrzymane w duchu czci, ale i humoru opowieści są wyrazem czułego i pełnego miłości kultu maryjnego, którego propagatorem był św. Bernard z Clairvaux.

Poniedziałek, 20 sierpnia, godz. 20:00, bazylika M.B. Bolesnej (Dominikanie)
San Nicola di Bari
Musica Florea (Czechy)
Utrzymane w niemal operowej konwencji barokowe oratorium Giovanniego Bononciniego (1670-1747), którego bohaterem jest św. Mikołaj Cudotwórca. Ukazuje moment duchowego przejścia młodego Mikołaja ku dojrzałości i świętości. Filozoficzno-religijnym rozważaniom towarzyszy cud nawrócenia jego przyjaciela o imieniu Clizio.

Wtorek, 21 sierpnia, godzina 20:00, Kolegiata
Oficjum trzech młodzianków w piecu ognistym
Schola Węgajty (Polska-Serbia)
Dramatyzowane oficjum bizantyjskie zrekonstruowane na podstawie greckich rękopisów z XV-XVI wieku, celebrujące zaczerpniętą z biblijnej Księgi Daniela historię cudownego ocalenia wiernych swojemu Bogu judejskich młodzieńców – Ananiasza, Azariasza i Miszaela, wrzuconych do pieca za odmowę złożenia czci babilońskim bóstwom.

Środa, 22 sierpnia, godz. 20:00, Kolegiata
Miracula – średniowieczne pieśni liturgiczne poświęcone św. Mikołajowi
Ensemble Peregrina (Szwajcaria)
Chorałowe sekwencje, hymny, responsoria, konduktusy oraz utwory instrumentalne poświęcone osobie św. Mikołaja – żyjącego w IV wieku cudotwórcy, patrona marynarzy, handlarzy, adwokatów, ofiar sądowej niesprawiedliwości, dzieci, podróżników i bezposażnych panien. Patrona – co istotne – jarosławskiego kościoła opackiego.

Czwartek, 23 sierpnia, godz. 20:00, kościół oo. Reformatów (Franciszkanie)
Una festa per il miracolo di san Gennaro
Pino de Vittorio & Laboratorio '600 (Włochy)
Ułożony specjalnie na festiwalową okoliczność program „głosów z kościołów i miejskich placów XVII-wiecznego Królestwa Neapolu”. Centralną postacią jest tu św. January i cud przemiany jego krwi, oczekiwany co roku przez cały Neapol. Obok utworów łacińskich, tańce i pieśni pochodzące z tradycji Kalabrii, Kampanii, Apulii, Sycylii – i oczywiście samego Neapolu.

Piątek, 24 sierpnia, godz. 20:00, bazylika M.B. Bolesnej (Dominikanie)
Como un romeu de frança
Ensemble Micrologus (Włochy)
Cykl pieśni pochodzących ze zbioru „Cantigas de Santa Maria” króla Alfonsa X Mądrego (hiszpańska Galicja XIII wieku), w którym obok utworów pochwalnych (cantigas de loor) zebrano opowieści o cudach (cantigas de miragre) dokonanych za wstawiennictwem Najświętszej Panienki – tym razem dotyczących głównie pielgrzymów.

Sobota, 25 sierpnia, godz. 20:00, kościół św. Mikołaja (Opactwo)
Cudów szukali, choć je widzieli
(Psalm 95)
Mirakulanci
Jarzębina (Kocudza)
Maria Siwiec (Gałki Rusinowskie)
Bractwo Różanego Wianka (Jarosław)
Towarzystwo Śpiewacze (Olsztyn, Kraków)
Tradycyjne pieśni Roztocza, ziemi radomskiej i przemyskiej, o mocy boskiej co niemożliwe czyni możliwym, o wydarzeniach cudownych z wioski nieodległej, które pamięć ludzka z pokolenia na pokolenie przenosi, ale przede wszystkim o człowieku i jego spotkaniach z niepojętym.

Niedziela, 26 sierpnia, godz. 9:30, bazylika M.B. Bolesnej (Dominikanie)
Uroczysta chorałowa msza święta na zakończenie festiwalu

Warsztaty 2018

PARAKLISIS DO ŚW. CUDOTWÓRCY MIKOŁAJA
"W Mirze żyłeś, Mikołaju, napełnij nas wonnością duchową, pobożnie śpiewających tobie"
PARAKLISIS (Kanon Modlitewny, w starocerkiewnosłowiańskiej tradycji nieco inaczej – «Molebien») – bizantyjskie nabożeństwo błagalne, swego rodzaju pieśń suplikacyjna. To nabożeństwo w Kościołach bizantyjskich (greckim, ukraińskim, rosyjskim, serbskim) nie należy do liturgii godzin, czyli do officjum koła dobowego. Paraklisis może być odprawiony o każdej porze na zamówienie i intencję mniejszej lub większej ilości wiernych. Sama grecka nazwa Paraklisis oznacza «pocieszenie», ponieważ Paraklisis najczęściej odprawia się w intencji jakiejś trudnej sytuacji życiowej – choroby, wyzwolenia z nieszczęścia, przygnębienia etc.
Najbardziej znanym w Kościołach bizantyjskich jest Paraklisis do Bogurodzicy autorstwa Teosterykta Mnicha (IX wiek). Na jego wzór w późniejszych wiekach powstały Kanony do wielkich świętych, m. in. do św. Cudotwórcy Mikołaja.
Andrij Szkrabiuk (Андрій Шкраб’юк) urodził się w 1969 r. we Lwowie. Od wczesnych lat śpiewa w różnych cerkwiach i kościołach Lwowa. Studiował historię na uniwersytecie Lwowskim i teologię na KUL. Od 2006 roku pracuje jako protopsalta i wykładowca liturgiki na Ukraińskim Katolickim Uniwersytecie we Lwowie (UKU). Zajmuje się tłumaczeniami tekstów liturgicznych, zrobił tłumaczenia z języków oryginalnych na ukraiński Psałterza, officjum Wielkiego Tygodnia, tekstów większości wielkich świąt bizantyjskiego roku liturgicznego. Wielką liczbę przetłumaczonych tekstów adaptował do dawnych tradycyjnych melodii cerkiewnych. Oprócz tego od 2001 roku jest kierownikiem chóru Katedry Ormiańskiej we Lwowie. Przetłumaczył na ukraiński m. in. także utwory Brunona Schulza i Czesława Miłosza.

Materiały ze strony internetowej Stowarzyszenia Muzyka Dawna w Jarosławiu